Σε συνέχεια της συνέντευξης τύπου που παραχώρησε το εργοστασιακό σωματείο του ΝΕΩΡΙΟΥ στις 10-4-2019 και των αντιδράσεων που αυτή πυροδότησε, διατυπώνεται τις τελευταίες μέρες από διάφορες πλευρές, το ερώτημα “γιατί τώρα οι αντιδράσεις, μήπως υπάρχει σκοπιμότητα;”. Επίσης διατυπώνεται και η προτροπή “κάντε λίγη υπομονή μέχρι να γίνει η μεταβίβαση οπότε και θα τηρηθούν οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας, όπως μας έχει διαβεβαιώσει ο νέος επενδυτής”.

Δεν μπορώ να απαντήσω για λογαριασμό όλων όσων έχουν τις ίδιες ή αντίστοιχες ανησυχίες με μένα παρά μόνο για το εαυτό μου. Η απάντηση όσο με αφορά είναι: Τώρα, γιατί τώρα έχω επαρκή στοιχεία ότι η επιχείρηση λειτουργούσε και λειτουργεί ανεξέλεγκτα, τώρα ξεχείλισε το ποτήρι και επιπρόσθετα γιατί τώρα είναι η καταλληλότερη στιγμή για να υπογραμμισθεί στον νέο επενδυτή και στις αρμόδιες υπηρεσίες, η αδιαπραγμάτευτη απαίτηση σύσσωμης της Συριανής Κοινωνίας για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και νόμων τόσο κατά την ενδιάμεση λειτουργία όσο και στο μέλλον.

Πρέπει να τηρούνται οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι;

Αναρωτιέμαι γιατί στην ‘ενδιάμεση’ περίοδο, μέχρι την ολοκλήρωση της μεταβίβασης του Νεωρίου στον νέο επενδυτή θα πρέπει να ζητείται η υπομονή μας και η ανοχή μας στο θέμα της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων. Η μη τήρησή τους είναι προϋπόθεση για τη λειτουργία της επιχείρησης ώστε για να μην είναι ζημιογόνος; Ή μήπως, απλά σε αυτή τη φάση, με πρόσχημα τους εργαζόμενους, έχει δημιουργηθεί μια χρυσή ευκαιρία μεγιστοποίησης των κερδών;

Προσπαθώ, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω πως συμπολίτες μας, μεταξύ των οποίων, αιρετοί και υποψήφιοι, διατυπώνουν δημοσίως την προτροπή «κάντε υπομονή μέχρι να αναλάβει ο νέος επενδυτής ο οποίος θα λειτουργήσει την επιχείρηση υπεύθυνα και όχι ανεξέλεγκτα όπως γίνονταν τόσα χρόνια». Έχουν κάποια στοιχεία ότι σήμερα δεν γίνεται υπέρβαση των ορίων, π.χ. για την τοξικότητα του αέρα κατά 10%, 1000% η 10000%; Από τη στιγμή που δεν γίνονται έλεγχοι και μετρήσεις ενώ παράλληλα η δραστηριότητα του ναυπηγείου είναι αυξημένη, πως μπορούν να είναι σίγουροι; Γνωρίζουν τις συνέπειες στην υγεία τυχόν τέτοιων υπερβάσεων; Είναι σίγουροι ότι η ανεξέλεγκτη λειτουργία, κατά το ενδιάμεσο διάστημα, δεν θέτει σε άμεσο κίνδυνο την υγεία όλων μας; Πόσο θα είναι αυτό το ενδιάμεσο διάστημα για το οποίο ζητείται η ανοχή μας;

Ακόμη και αν το 100% του πληθυσμού της Σύρου επιθυμούσε να μην τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι προκειμένου να λειτουργεί η επιχείρηση, αυτό δεν θα το επέτρεπε ούτε το Εθνικό ούτε το Ευρωπαϊκό δίκαιο.

Σήμερα το Ναυπηγείο έχει ιδιοκτήτη την εταιρεία “ΝΑΥΠΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΥΡΟΥ Α.Ε.” η οποία λειτουργεί το ναυπηγείο τα τελευταία χρόνια. Με εταιρικές συμφωνίες που ουσιαστικά δεν γνωρίζουμε, η εταιρεία αυτή έχει επιτρέψει σε μια άλλη εταιρεία (εργολάβο), να λειτουργεί την επιχείρηση - με προφανή σκοπό το κέρδος αμφότερων - μέχρι να γίνει η μεταβίβαση. Ιδιωτικές συμφωνίες όμως δεν αναιρούν την υποχρέωση της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων από τον κατά νόμο αρμόδιο. Ούτε και την υποχρέωση της Πολιτείας να επιβάλλει την τήρηση της σχετικής Νομοθεσίας.

Ο τρόπος που λειτούργησε το ναυπηγείο ο νυν ιδιοκτήτης, είναι πλέον γνωστός και τα αποτελέσματά του ορατά σε όλους. Συσσωρευμένο απόρριμμα αμμοβολής, σωρευμένα χρέη και ετοιμάζεται να αποχωρήσει χωρίς καμία συνέπεια η κύρωση.

Ελπίζω και εύχομαι ο νέος ιδιοκτήτης να ακολουθήσει καλύτερη πορεία από αυτή του προκατόχου του. Την απόφαση του δικαστηρίου για την έγκριση του σχεδίου εξυγίανσης δεν την έχουμε δει ολόκληρη για να έχουμε σαφή εικόνα των προθέσεων του. Η σταδιακή απομάκρυνση των συσσωρευμένων αποβλήτων δημιουργεί μια ελπίδα γι’αυτό. Η προσπάθεια όμως του σωματείου να μας πείσει ότι η αμμοβολή είναι ακίνδυνη, εξανεμίζει την ελπίδα αυτή, ειδικά αν και ο νέος επενδυτής συναινεί σε αυτή την προσπάθεια.

Είναι οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι επαρκείς;

Σήμερα δεν θα έπρεπε να αναζητούμε αποδείξεις για την επικινδυνότητα των αποβλήτων και των χρησιμοποιούμενων χρωμάτων (υπάρχουν άπειρες μελέτες, σε διεθνές επίπεδο, που το αποδεικνύουν), αλλά αποδείξεις για την επάρκεια, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των περιβαλλοντικών όρων που έχουν εγκριθεί.

Επιτρέψτε μου να δώσω ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό τι εννοώ: Οι Περιβαλλοντικοί όροι (Υπουργική Απόφαση με αρ. πρωτ. 186580/7-10-2011 – ΑΔΑ: 45ΟΟ0-ΜΡΗ) προβλέπουν στο σημείο 4.1.8 ότι: «Οι αμμοβολές σε ανοικτό χώρο θα πρέπει να περιορίζονται όταν οι Νότιοι άνεμοι πνέουν με ένταση μεγαλύτερη των 14m/sec η 50km/h ή 7 beaufort».

Ο όρος αυτός που με πρώτη ματιά φαίνεται θετικός, στην ουσία δεν είναι ούτε επαρκής ούτε αποτελεσματικός. Θα τον χαρακτήριζα παραπλανητικό. Να γιατί:

Με αυτό τον όρο επιβάλλεται μια αόριστη υποχρέωση του περιορισμού των αμμοβολών (μόνο των αμμοβολών και όχι των βαφών) όταν πνέουν Νότιοι άνεμοι, που η τήρησή της επαφίεται μόνο στη καλή πρόθεση της επιχείρησης. Δεν ορίζεται ρητά τι σημαίνει “περιορισμός” και ποιος πιστοποιεί την εφαρμογή του. Λαμβάνει πρόνοια μόνο για τους ανθρώπους που κινούνται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από τον χώρο των εργασιών και μόνο προς την πλευρά της πλατείας και της παραλίας. Αν πνέουν αντίστοιχης έντασης άνεμοι λ.χ. Βόρειοι η Ανατολικοί ή Βορειοανατολικοί η Νοτιοδυτικοί τότε δεν επιβάλλεται αντίστοιχος περιορισμός. Όσοι εργάζονται η κατοικούν η κινούνται Δυτικά η Νότια η Βορειοανατολικά η Νοτιοδυτικά του ναυπηγείου (σε σχολεία, Ηρώων, νοσοκομείο, αθλητικό κέντρο, Λαζαρέτα, Μάννα, Λιμεναρχείο κλπ) δεν τυγχάνουν της ιδίας προστασίας. Δηλαδή δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα όλοι οι κάτοικοι. Αν επίσης πνέουν χαμηλότερης έντασης άνεμοι π.χ. 3, 4, 5 η 6 μποφώρ ανεξαρτήτως κατεύθυνσης τότε δεν επιβάλλεται κανένας περιορισμός και επιτρέπεται η συσσώρευση του νέφους πέριξ του ναυπηγείου.

Υπάρχει κάποιος που θεωρεί ικανοποιητικό έναν τέτοιον όρο; Ο επενδυτής και το σωματείο συμφωνούν ότι θα πρέπει να γίνει αυστηρότερος και επακριβώς ορισμένος;

Αντίστοιχοι προβληματισμοί θα πρέπει να υπάρξουν για όλους τους όρους και στη συνέχεια να διατυπωθούν αιτήματα για τη βελτιστοποίηση τους ώστε να παρέχουν επαρκή προστασία σε όλους πολίτες. Επιπλέον κατά τη λειτουργία της επιχείρησης θα πρέπει να έχουμε και αποδείξεις ότι αυτοί τηρούνται. Μόνο τότε θα μπορούμε να μιλάμε για αρμονική συνύπαρξη όλων και να είμαστε υπερήφανοι για το ναυπηγείο μας.

Ο ρόλος της Κοινωνίας

Είναι προφανές ότι δεν αρκούν μόνο οι υποσχέσεις και οι διαβεβαιώσεις του επενδυτή για την τήρηση των όρων. Απαιτούνται και επενδύσεις υψηλού κόστους που αναμένουμε να δούμε. Από την άλλη πλευρά η υποχρέωση της Πολιτείας να επιβάλει την τήρηση τους σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί εγγύηση ότι αυτοί θα τηρούνται . Όπως δεν τηρήθηκαν και έως σήμερα. Ως εκ τούτου κατά την άποψή μου όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να αισθάνονται την συνεχή πίεση της Κοινωνίας για την εναρμονισμένη περιβαλλοντικά λειτουργία του Ναυπηγείου χωρίς παζάρια και εκπτώσεις.

Ίσως έτσι ξημερώσει μια καλύτερη μέρα για όλους.

Κώστας Γουσγουνέλης

Μηχανολόγος Μηχανικός

Δείτε εδώ τους περιβαλλοντικούς όρους του Νεωρίου.