ΗΑρμενία και το Αζερμπαϊτζάν δεσμεύθηκαν, χθες στην Ουάσινγκτον, να «σταματήσουν οριστικά», σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ, την εδαφική τους διένεξη, η οποία έφερε αντιμέτωπες τη μια χώρα με την άλλη για δεκαετίες.

Οι δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες «δεσμεύονται να σταματήσουν οριστικά κάθε σύγκρουση, να ανοίξουν τις εμπορικές και διπλωματικές τους σχέσεις και να σεβαστούν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα» η μία της άλλης, δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος. Ωστόσο το κατά πόσο αυτή η συμφωνία είναι νομικά δεσμευτική ή όχι δεν είναι σαφές. «Θα έχετε μια πάρα πολύ καλή σχέση», δήλωσε ο Τραμπ στους δύο προσκεκλημένους του, προσθέτοντας: «Εάν δεν συμβαίνει αυτό, καλέστε με και θα το κανονίσω»....

Πλάι στον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο Αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεφ και ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν εκτίμησαν ότι η μεσολάβηση του Αμερικανού προέδρου, που αρέσκεται στις τιμές και στις διακρίσεις, θα πρέπει να του εξασφαλίσει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Ο Αλίεφ και ο Πασινιάν έδωσαν τα χέρια υπό το βλέμμα του Τραμπ και στη συνέχεια υπέγραψαν, όπως και εκείνος, «κοινή δήλωση».

«Θεμελιώνουμε σήμερα την ειρήνη στον Καύκασο», σχολίασε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν. Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας μίλησε για βήμα που «θα ανοίξει τον δρόμο για να δοθεί τέλος σε δεκαετίες σύγκρουσης».

Τι προβλέπει

Η συμφωνία που συνήφθη χθες προβλέπει τη δημιουργία διαδρόμου που θα περνά από την Αρμενία και θα συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με τον θύλακά του, το Ναχιτσεβάν, στα δυτικά.

Ο διάδρομος αυτός, ένα επί μακρόν αίτημα του Μπακού, θα ονομαστεί «Οδός Τραμπ για τη διεθνή ειρήνη και ευημερία» ή TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity).

Οι ΗΠΑ θα έχουν εκεί αναπτυξιακά δικαιώματα, κάτι που θα τους επιτρέψει να προωθούν τα συμφέροντά τους σε μια ιδιαιτέρως στρατηγική περιοχή, πλούσια σε υδρογονάνθρακες.

Υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι η Αρμενία δεν θα βγει ζημιωμένη από τις διαπραγματεύσεις, διότι θα εξασφαλίσει στενή σύμπραξη με τις ΗΠΑ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, γνωστός για το ενδιαφέρον του για αυταρχικά καθεστώτα, ρώτησε τον Αλίεφ πόσο καιρό είναι στην εξουσία.

«22 χρόνια», απάντησε ο Αζέρος πρόεδρος.
«Αυτό σημαίνει ότι είναι ισχυρός και έξυπνος», σχολίασε ο Τραμπ.

Ο Αλίεφ εξελέγη τον Φεβρουάριο του 2024 για πέμπτη θητεία, με το 90% των ψήφων, και μετά από μια εκλογική αναμέτρηση χωρίς πραγματική αντιπολίτευση, σύμφωνα με διεθνείς παρατηρητές.

Το πάντα ευαίσθητο ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ μετά βίας αναφέρθηκε χθες στον Λευκό Οίκο. Η διαφιλονικούμενη περιοχή αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν αλλά ελεγχόταν επί τρεις δεκαετίες από Αρμένιους αυτονομιστές.

Το Μπακού ανακατέλαβε μερικώς τον θύλακα στον νέο πόλεμο που ξέσπασε το φθινόπωρο του 2020, κατόπιν εξ ολοκλήρου, εξαπολύοντας αιφνιδιαστική επίθεση-αστραπή τον Σεπτέμβριο του 2023.

Το Μπακού και το Γερεβάν συμφώνησαν τον Μάρτιο επί ενός κειμένου συνθήκης ειρήνης. Αλλά το Αζερμπαϊτζάν, που νίκησε, απαιτεί η Αρμενία να μεταρρυθμίσει το Σύνταγμά της για να αποκηρύξει επισήμως κάθε εδαφική απαίτηση στο Καραμπάχ.

Ο Πασινιάν δηλώνει έτοιμος να συμφωνήσει προς αυτό, ανακοινώνοντας την πρόθεσή του να διοργανώσει δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση το 2027. Αλλά το τραύμα της απώλειας του Καραμπάχ, γνωστό με την ονομασία Αρτσάχ στα αρμενικά, συνεχίζει να διχάζει τη χώρα του.

«Χαιρετίζουμε την πρόοδο που σημειώθηκε σε ό,τι αφορά την εγκαθίδρυση διαρκούς ειρήνης μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας», χαιρέτισε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του, αντιδρώντας στις ανακοινώσεις από την Ουάσινγκτον.

Η Γαλλία, όπου ζουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αρμενικής καταγωγής, έκανε λόγο από την πλευρά της για «καθοριστική πρόοδο», έπειτα από διαπραγμάτευση «με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων» μεταξύ του Γερεβάν και του Μπακού.

Μιλώντας για μια «ιστορική» ημέρα, ο Αλίεφ πρότεινε να αποστείλει, από κοινού με τον Πασινιάν, μια επιστολή που να στηρίζει την υποψηφιότητα του Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης.