Η νευραλγία τριδύμου είναι μια νευρολογική πάθηση που χαρακτηρίζεται από επεισόδια πόνου στην περιοχή του προσώπου. Ο πόνος είναι ιδιαίτερα οξύς, διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα και συχνά προκαλείται από ήπια ερεθίσματα, όπως η μάσηση, το χαμόγελο, το άγγιγμα της πάσχουσας περιοχής, το ξύρισμα, βούρτσισμα δοντιών και άλλα. Σε συχνές περιπτώσεις είναι πόνος αφόρητος που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ανθρώπου και απαιτεί επιθετική θεραπεία.

Συντηρητική θεραπεία

Η πρώτη αντιμετώπιση της νευραλγίας γίνεται με φαρμακευτική αγωγή. Χρησιμοποιούνται φάρμακα όπως η καρβαμαζεπίνη, η πρεγκαμπαλίνη και άλλα, μερικά από τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των αντιεπιληπτικών φαρμάκων. Στην πλειοψηφία των ασθενών ελέγχουν επαρκώς τα συμπτώματα του πόνου. Παράλληλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αντικαταθλιπτικά, πάντα υπό την αυστηρή παρακολούθηση του θεράποντα ιατρού. Αν αυτά αποτύχουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων, υπάρχουν και επεμβατικές θεραπείες με πολύ θετικά αποτελέσματα.

Ήπια επεμβατική θεραπεία: Θερμοπηξία με ραδιοσυχνότητες, με ηλεκτροφυσιολογικό έλεγχο, στον αξονικό τομογράφο

Eίναι η πλέον σύγχρονη, ελάχιστα επεμβατική και ασφαλέστερη μέθοδος αντιμετώπισης της νευραλγίας. Η χρήση του αξονικού τομογράφου κάνει προσπέλαση του στόχου με 100% ακρίβεια, ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα τραυματισμού άλλου ιστού (πχ μεγάλου αγγείου). Με ιδανική στόχευση, γίνεται προσπέλαση του ωοειδούς τρήματος (σημείο εξόδου του τριδύμου νεύρου).

Παράλληλα, για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα πρόκλησης επώδυνης αναισθησίας του νεύρου, γίνεται ταυτόχρονα και ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος και δοκιμαστική θερμοπηξία, για άμεση εκτίμηση και ακριβέστερη εντόπιση του θεραπευτικού αποτελέσματος, το οποίο αντιλαμβάνεται άμεσα ο ασθενής. Μ΄αυτή τη μέθοδο έχουμε ποσοστό επιτυχίας πάνω από 93%, σχεδόν όση και με την ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, χωρίς όμως τους κινδύνους που συνοδεύουν την χειρουργική επέμβαση.

Η μέθοδος αυτή δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2004 στη διεθνή βιβλιογραφία και διαδίδεται συνεχώς. Την έχουμε εφαρμόσει σε περισσότερους από 500 ασθενείς τα τελευταία 5 χρόνια στην Ελλάδα, και έχουμε δημοσιεύσει άριστα αποτελέσματα. Το μόνο μειονέκτημά της είναι ότι πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 2-4 χρόνια. Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία και μέθη και απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο για 2-3 ώρες μόνο (ημερήσια νοσηλεία).

4. Χειρουργική θεραπεία

Όταν η συντηρητική θεραπεία και οι ήπιοι χειρισμοί αποτυγχάνουν, τότε υπάρχει ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση. Αυτή γίνεται με ολική αναισθησία και περιλαμβάνει μια μικρή αφαίρεση οστού στην περιοχή πίσω από το αυτί και αποσυμπίεση του νεύρου στο σημείο που έρχεται σε επαφή με αγγεία της περιοχής. Θεωρείται πλέον αποδεδειγμένο από την κλινική και χειρουργική εμπειρία, ότι η νευραλγία προκαλείται από τη στενή γειτονία του τρίδυμου νεύρου με τα αγγεία της περιοχής όπου εκφύεται από τον εγκέφαλο. Ιδίως οι αρτηρίες μεταδίδουν τον σφυγμό τους, «σφυροκοπώντας» το νεύρο και προκαλώντας τη νευραλγία.

Η χειρουργική θεραπεία έχει σημαντικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Είναι η πλέον αποτελεσματική θεραπεία σε ποσοστό άνω του 90%, χωρίς να επιφέρεται καταστροφική βλάβη του νεύρου με όλους τους επακόλουθους κινδύνους. Μειώνεται η ανάγκη λήψης φαρμάκων, άρα και οι συχνά σοβαρές τους παρενέργειες, ιδίως σε μακροχρόνια χρήση. Παράλληλα όμως δεν παύει να αποτελεί μια βαρειά επέμβαση με ποσοστό ~1% θνητότητας και 10-15% προσωρινής ή μόνιμης νοσηρότητας (αιμορραγία, μηνιγγίτιδα, εκροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού από το τραύμα). Απαιτεί περίπου μια εβδομάδα μετεγχειρητικής παραμονής στο νοσοκομείο.

Η βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών μειώνει διαρκώς τα ποσοστά θνητότητας και νοσηρότητας.

Ιστορικά αναφέρουμε τις παλαιότερες μεθόδους, δηλαδή τη διήθηση του τριδύμου νεύρου με αλκοόλη ή γλυκερόλη η οποία μπορεί να προσφέρει προσωρινή ή και μεσοπρόθεσμη ανακούφιση των συμπτωμάτων. Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης η πλήξη του γαγγλίου με ειδικό μπαλονάκι, η οποία επιφέρει πιεστική βλάβη στο τρίδυμο νεύρο με στόχο την ανακούφιση του πόνου. Υπάρχει επίσης η Στερεοτακτική Ριζοτομή (PSR), όπου με χρήση ειδικού πλοηγού, το τρίδυμο νεύρο πλήττεται με ραδιοσυχνότητες (θερμική καταστροφή) ή έγχυση γλυκερόλης (χημική καταστροφή). Προσφέρει ανακούφιση αλλά μπορεί να υπάρξουν παρενέργειες, η πιο σημαντική είναι η «επώδυνη αναισθησία» (anesthesia dolorosa), μια κατάσταση που αντιμετωπίζεται δύσκολα.

Άλλη σύγχρονη τεχνική είναι η στερεοτακτική ραδιοχειρουργική με γ-knife (Gamma Knife Radiosurgery), μια μέθοδος που δεν απαιτεί ανοιχτή επέμβαση (αναίμακτη), αλλά είναι πολύ δαπανηρή, χρειάζεται χρόνο για να επιδράσει στα συμπτώματα και δεν έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας (50-60%).