Η φωνολογική εξελικτική ανωριμότητα είναι η πιο διαδεδομένη διαταραχή του λόγου στην παιδική ηλικία. Είναι διαταραχή που αφορά στην εκφορά του λόγου και στα όργανα της άρθρωσης. Αναφερόμαστε στην δυσλαλία, όταν εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα άρθρωσης και μετά το «ξεκαθάρισμα» της ομιλίας του παιδιού, που ολοκληρώνεται στο 4ο έτος.  

 Η δυσλαλία μπορεί να είναι ελαφράς μορφής και το παιδί, απλά να «χαϊδεύεται» όταν μιλάει, όπως συχνά αναφέρουν οι μητέρες, είτε να είναι έντονης μορφής.και ο λόγος του παιδιού να γίνεται δύσκολα αντιληπτός .Η διαταραχή αυτή, σχετίζεται με την δυσκολία στο αρθρωτικό- φωνολογικό επίπεδο της γλώσσας, κατά την οποία ορισμένα φωνήματα δεν προφέρονται σωστά (π.χ. πίτι αντί σπίτι) ή προφέρονται με παραφθορά ή αντικαθίστανται με άλλα φωνήματα (π.χ. θπίτι αντί σπίτι).  

 Η δυσκολία μπορεί να συμπεριλαμβάνει ένα φώνημα, μερικά φωνήματα ή και συμπλέγματα. Επίσης, μπορεί να διακριθεί ανάλογα με τη βαρύτητα της απόκλισης: α) αν συνυπάρχουν και άλλες διαταραχές, β) αν συνυπάρχουν ψυχολογικά προβλήματα, γ) αν το πρόβλημα δημιουργείται από κινητική δυσαρμονία των οργάνων άρθρωσης και συνοδεύεται από διαταραγμένες παλίνδρομες πληροφορίες (πληροφορίες από τα όργανα της άρθρωσης, κατά τη διάρκεια της ομιλίας προς τον εγκέφαλο, που βοηθούν το συντονισμό της παραπέρα ροής των κινήσεων, των οργάνων άρθρωσης, π.χ. γλώσσα ), δ)είτε, αν δημιουργείται από δυσλειτουργία των ακουστικών μηχανισμών αντίληψης, που θα μπορούσε να είναι κάποια αγνωσία των φωνημάτων. Είτε είναι κεντρικό το πρόβλημα, είτε περιφερικό, η εμφάνιση είναι η ίδια και μπορεί να αφορά διάφορα φωνήματα π.χ. το «σίγμα» (σιγματισμός), το λ, ρ, β, κ.τ.λ. Ο σιγματισμός είναι η πιο συχνή διαταραχή της άρθρωσης στα παιδιά. Η δυσλαλία, ανάλογα με το φώνημα που δεν προφέρεται ή προφέρεται λανθασμένα, παίρνει και την ανάλογη ονομασία: π.χ σιγματισμός για το /σ/, ρωτακισμός για το /ρ/ κ.τ.λ.  

 Στη δυσλαλία υπάγονται και οι αναγραμματισμοί (π.χ. ταρπέζι αντί τραπέζι), καθώς και οι παραλείψεις συλλαβών από μία λέξη (π.χ. νοσομείο αντί νοσοκομείο). Αυτή η διαταραχή μπορεί να παρατηρείται μεμονωμένα ή να είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό μιας γενικότερης καθυστέρησης στη γλωσσική ανάπτυξη. Συχνά, συνυπάρχει με δυσγραμματισμό ή με μειωμένο λεξιλόγιο ή με άλλες διαταραχές του λόγου. Η δυσλαλία πρέπει να διαφοροποιείται από την δυσαρθρία. Διότι, η δυσαρθρία, οφείλεται σε δυσλειτουργία στα ίδια τα όργανα της άρθρωσης, λόγω βλάβης του πυραμιδικού (ή εξωπυραμιδικού) συστήματος, ή από άλλες βλάβες νεύρων ή μυών.

Σε παιδιά ηλικίας 3,5 - 4 ετών, η δυσλαλία μπορεί να είναι και φυσιολογική. Αν μετά από αυτή την ηλικία υπάρχουν ακόμη χαρακτηριστικά της δυσλαλίας στην ομιλία του παιδιού, πρέπει να του δοθεί βοήθεια από λογοπαθολόγο-λογοθεραπευτή. Όσο νωρίτερα αντιμετωπιστεί, τόσο γρηγορότερα θα αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες στη σχολική ζωή του παιδιού στο δημοτικό. Όταν η δυσλαλία σχετίζεται με την ανικανότητα στη φωνολογική διάκριση και ανάλυση, το παιδί θα έχει μεγάλες δυσκολίες στην ανάγνωση και στη γραφή. Π.χ. αν κατά την ομιλία παραλείπει ή υποκαθιστά γράμματα ή συλλαβές, αυτό θα έχει αντανάκλαση στην ανάγνωση και στη γραφή.  

 Οι νηπιαγωγοί και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό των παιδιών με τέτοιες διαταραχές, για την έγκαιρη παραπομπή σε λογοπαθολόγο-λογοθεραπευτή ή και σε ψυχολόγο, για την αποφυγή δευτερογενών ψυχολογικών προβλημάτων (στήριξη του παιδιού στην τάξη, σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζεται από τους συμμαθητές του). Οι λογοπαθολόγοι-λογοθεραπευτές με ειδικά διαγνωστικά εργαλεία/τεστ  μπορούν να εντοπίσουν τη βαρύτητα της διαταραχής και στη συνέχεια, με ειδική λογοθεραπεία να εξαλείψουν το πρόβλημα της δυσλαλίας εντελώς.    

                              ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΜΕΘOΔΩΝ                                    

Tηλ. επικοινωνίας: 22810-86970 & 6936932161 E-mail: mosxak@yahoo.com