“Πίσω από τα περισσότερα επιχειρήματα εναντίον της ελεύθερης αγοράς βρίσκεται η έλλειψη πίστης στην ίδια την ελευθερία” (Milton Friedman)
Τις προάλλες, χρειάστηκε να ψάξω κάποια δημοσιοοικονομικά στοιχεία και έπεσα πάνω στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ των πιο πλούσιων χωρών του κόσμου. Την ίδια στιγμή δημοσιευόταν και η φετινή μελέτη με τίτλο “Η Οικονομική Ελευθερία στον Κόσμο” του καναδικού Ινστιτούτου Fraser, την οποία παρουσιάζει στη χώρα μας για 4η συνεχόμενη χρονιά το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ) και η οποία εξετάζει την κατάταξη των χωρών, ανάλογα με τον βαθμό οικονομικής ελευθερίας που απολαμβάνουν οι πολίτες.
Στους πίνακες με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, φιγουράρουν στην πρώτη πεντάδα των πιο πλούσιων χωρών του κόσμου, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ.
Ασυναίσθητα με πήγαν πίσω οι αναμνήσεις μου στο μακρύ 1968, ήτοι πριν από 51 χρόνια, όταν είχα επισκεφθεί αυτές τις χώρες, μένοντας κατά διαστήματα από μία εβδομάδα μέχρι και ένα μήνα. Θυμάμαι στη Σιγκαπούρη, ότι μου είχε κάνει άσχημη εντύπωση το γεγονός ότι τα ΤΑΧΙ κυνηγούσαν κατά πόδας τους ευρωπαίους πολίτες που τύχαινε να περπατούν στο πεζοδρόμιο, φωνάζοντας “ΤΑΧΙ mister, TAXI”. Κάποιοι δε από αυτούς γινόντουσαν ιδιαίτερα φορτικοί. Η ίδια αλγεινή εντύπωση μου δημιουργήθηκε, όταν με πληροφόρησαν ότι δεν θα έπρεπε να ρίχνω το γράμμα μου στο γραμματοκιβώτιο χωρίς να το έχει προηγουμένως σφραγίσει ο υπάλληλος του γκισέ του ταχυδρομείου, διότι οι υπάλληλοι έκλεβαν το γραμματόσημο και πετούσαν το γράμμα στα σκουπίδια.
Από την άλλη μεριά όμως εντυπωσιάστηκα, όταν μπαίνοντας σε ένα κατάστημα ρολογιών, μετά το πέρας της συναλλαγής, ο υπάλληλος του καταστήματος με ρώτησε σε ποιο νόμισμα θα ήθελα τα ρέστα μου, σε μια εποχή που στην Ελλάδα οι εισαγωγείς συναλλάγματος μάζευαν τα ροζ χαρτάκια της Τράπεζας της Ελλάδος, για να δικαιολογήσουν το αφορολόγητο που τους παρείχε η χώρα, επειδή έφεραν μέσα συνάλλαγμα (τι λέω τώρα …. πρωτογονισμός).
Δεν άντεξα στον πειρασμό και ανέτρεξα στα στοιχεία της παγκόσμιας τράπεζας, προκειμένου να κάνω τις συγκρίσεις, οι οποίες δυστυχώς είναι απογοητευτικές. Το 1968, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Σιγκαπούρης ήταν $ 708,27, του Χονγκ Κονγκ $ 714,48 και της Ελλάδας $ 1.134,36, δηλαδή η Ελλάδα το 1968 ήταν πλουσιότερη κατά 61% περίπου.
Το 2017, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν $ 18.613,42, του Χονγκ Κονγκ $ 46.193,61 και της Σιγκαπούρης $ 57.714,30, δηλαδή 210% περίπου πάνω από την Ελλάδα.
Είναι δυνατόν να μην έχουμε αναρωτηθεί πώς μας έφτασαν και μας υπερκέρασαν μέσα σε 50 χρόνια δύο χώρες της Ασίας, κατά πολύ μικρότερες και χωρίς ίχνος πλουτοπαραγωγικών πόρων;
Την απάντηση βέβαια στο ερώτημα δεν θέλουμε να την ακούσουμε. Είναι πέρα από την κουλτούρα μας, πέρα από τη νοοτροπία μας και ουσιαστικότερα, πέρα από τις ιδεοληψίες μας.
Η απάντηση εξάγεται αβίαστα από την φετινή μελέτη του καναδικού Ινστιτούτου Fraser. Οι πέντε πρώτες χώρες με τη μεγαλύτερη οικονομική ελευθερία, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Νέα Ζηλανδία, Ελβετία και ΗΠΑ, βρίσκονται ταυτόχρονα και στην πρώτη δεκάδα των πλουσιότερων χωρών του κόσμου, την ώρα που χώρα μας βρίσκεται στην 102η θέση, πίσω από την Νότιο Αφρική και μπροστά από την Γκάνα. Τελευταία χώρα στους δείκτες οικονομικής ελευθερίας, μεταξύ των 162 χωρών της μελέτης, βρίσκεται η Βενεζουέλα, την οποία ένα μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας συνεχίζει να θαυμάζει.
Κάθε προσπάθεια να πεισθούν οι συμπολίτες μας για την ανάγκη οργάνωσης της κοινωνίας μας πάνω σε βάσεις οικονομικής ελευθερίας και απογαλακτισμού από το κράτος, πέφτει στο κενό, δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μας, συμπεριλαμβανομένου του ΠτΔ, δεν διαθέτει οπτικοακουστικές αντιλήψεις από κοινωνίες που έχουν οργανωθεί με βάση την πλήρη οικονομική ελευθερία των πολιτών τους.
Η αλλαγή κυβέρνησης στην χώρα δεν προϋποθέτει και αλλαγή νοοτροπίας των συμπολιτών μας, γεγονός το οποίο δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία για τις προοπτικές ταχύρρυθμης ανάπτυξης της Ελλάδας.
Γιάννης Α Ρώτας
Οικονομολόγος