Η 28η Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας (διοργανώνεται από την Συνοδική Επιτροπή επί των Αιρέσεων), συνήλθε από 31 Οκτωβρίου έως 2 Νοεμβρίου του 2016 στο Παπαστράτειο Μέγαρο Αγρινίου, και είχε ως θέμα τις «ΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ».

Στην εν λόγω Συνδιάσκεψη συμμετείχαν εντεταλμένοι 10 Ορθοδόξων Εκκλησιών και 71 Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Κρήτης και της Δωδεκανήσου, υπό την Προεδρία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνατίου, Προέδρου της Συνοδικής Επιτροπής επί των Αιρέσεων, και φιλοξενήθηκαν από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά.

Κατ’ αρχάς ετελέσθη αγιασμός από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά και ακολούθως ανεγνώσθησαν τα μηνύματα των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Στο μήνυμά του ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, μεταξύ των άλλων, υπογράμμισε και τα εξής: «Υπό το πρίσμα των βιβλικών δεδομένων και της πατερικής διδασκαλίας, που αρμονικά συνδυάζονται στον χώρο της εκκλησιαστικής διδαχής, ο άνθρωπος, όπως κατά τρόπο έξοχο αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, είναι “το τιμιώτατον Θεώ κτήμα και οικειότατον’’. Ως θείο δημιούργημα, η Εκκλησία μας διαχρονικά θεωρεί τον άνθρωπο ‘’οίον τινα κόσμον δεύτερον, εν μικρώ μέγαν’’… Οι αιρετικές και αποκρυφιστικές δοξασίες περί ανθρώπου αποτελούν μίαν ακόμη προσπάθεια να αλλοιωθεί η αυθεντική αποστολο-παράδοτη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, με την χρήση αληθοφανών ψευδεπίγραφων βιβλικών επιχειρημάτων από τον χώρο των αιρέσεων, και να συσκοτισθεί πλήρως από τον Αποκρυφισμό, εντός του οποίου υπόβαθρο των περί ανθρώπου δοξασιών του αποτελεί η αντίθεος προτροπή ‘’έσεσθε ως θεοί”» (Γεν. 3,5).

Την έναρξη των εργασιών της Συνδιασκέψεως κήρυξε ο Πρόεδρος της Συνοδικής Επιτροπής επί των Αιρέσεων, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος. Στην εναρκτήρια τελετή παρέστησαν ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος και οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης κ. Παύλος, Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός (Οικουμενικό Πατριαρχείο), Πτολεμαΐδος κ. Εμμανουήλ (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), Λύδδης κ. Δημήτριος (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων), Νευροκοπίου κ. Σεραφείμ (Πατριαρχείο Βουλγαρίας), Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Χρυσόστομος και Λευκάδος και Ιθάκης κ. Θεόφιλος. Χαιρετισμό προς τους Συνέδρους απηύθυνε ο Δήμαρχος Αγρινίου κ. Γεώργιος Παπαναστασίου.

Πρώτη εισήγηση στη Συνδιάσκεψη ήταν αυτή του Ελλογιμώτατου Καθηγητού της Δογματικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Βασιλείου Τσίγκου και είχε ως θέμα: «Η ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ». Ο ομιλητής, στην εμπεριστατωμένη και μεστή θεολογικής τεκμηριώσεως εισήγησή του, παρουσίασε την Ορθόδοξη Ανθρωπολογία στην άμεση συνάφεια και αλληλοπεριχώρησή της με την Χριστολογία και την Εσχατολογία.

Στην πρωινή συνεδρία της 1ης Νοεμβρίου, προήδρευσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός και την πρώτη εισήγηση πραγματοποίησε ο Αιδεσιμολ. Πρωτοπρ. π. Κυριακός Τσουρός με θέμα: «ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ: ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΕΞ ΕΠΟΨΕΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ». Ο εισηγητής παρατήρησε ότι: «Η δοξασία της μετενσάρκωσης είναι μια καθαρά αντιχριστιανική διδασκαλία, που υπερβαίνει ακόμη και τους νόμους της λογικής. Η χριστιανική πίστη είναι αδύνατον να συμβιβαστεί με την πανθεϊστική - ‘’νεοεποχίτικη’’ δοξασία της μετενσάρκωσης. Σε αντίθεση με την δοξασία αυτή, ο Χριστιανισμός πιστεύει στην ανάσταση του ανθρώπου, πρόδρομος της οποίας είναι η Ανάσταση του Χριστού».

Ακολούθησε η Εισήγηση του Αιδεσιμολ. Πρωτοπρ. κ. Βασιλείου Γεωργόπουλου, Επίκουρου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., υπό τον τίτλο: «ΕΣΕΣΘΕ ΩΣ ΘΕΟΙ: ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΤΙΚΕΣ ΔΟΞΑΣΙΕΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ». Ο π. Βασίλειος παρουσίασε βασικές πτυχές της αποκρυφιστικής ανθρωπολογίας και ευρέως διαδεδομένες απόψεις της, επισημαίνοντας το απολύτως ασύμπτωτο με τις χριστιανικές θέσεις, τονίζοντας παραλλήλως, ότι ο αποκρυφισμός, ως νοσηρό φαινόμενο, έχει στις περί του ανθρώπου απόψεις του ως υπόβαθρό του τη δαιμονική προτροπή «έσεσθε ως θεοί».

Η απογευματινή συνεδρία έλαβε χώρα υπό την Προεδρία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πτολεμαΐδος κ. Εμμανουήλ. Ο Αιδεσιμ. Πρωτοπρ. κ. Σωτήριος Αθανασούλιας, στην Εισήγησή του, που είχε ως θέμα: «ΟΙ ΠΕΡΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΛΑΝΕΣ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΟΥ ΙΕΧΩΒΑ» ανέφερε, ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά προβάλλουν ‘διδασκαλία’ περί ανθρώπου, η οποία διαστρέφει πλήρως την αντίστοιχη Βιβλική και Πατερική. Αρνούνται τη διάκριση σώματος και ψυχής, θεωρούν δαιμονική πλάνη την αθανασία της ψυχής και ανατρέπουν τη διδασκαλία της Εκκλησίας περί της σωτηρίας του ανθρώπου.

Την τελευταία εισήγηση πραγματοποίησε ο Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτης κ. Γρηγόριος Κωνσταντίνου, με θέμα: «ΟΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΛΑΝΕΣ ΤΩΝ ΜΟΡΜΟΝΩΝ». Ο ομιλητής ανέφερε ότι η δυσκολία της κατανοήσεως της διδασκαλίας των Μορμόνων οφείλεται στο γεγονός ότι οι θέσεις τους διατυπώνονται σταδιακά. Η άποψή τους ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα των θεών και όχι του Τριαδικού Θεού, τους αποξενώνει από τα χριστιανικά δόγματα. Τέλος, οι διδασκαλίες τους που αναφέρονται στη σχέση ανθρώπου και Θεού, αντί να ελευθερώσουν τον άνθρωπο, τον εγκλωβίζουν περισσότερο και τον κάνουν δουλικά εξαρτώμενο.

Η απογευματινή συνεδρία ολοκληρώθηκε με τις παρεμβάσεις των Εντεταλμένων των Ιερών Μητροπόλεων, οι οποίοι αναφέρθηκαν στο αντιαιρετικό έργο που επιτελείται στις εκκλησιαστικές περιφέρειές τους. Σοβαρά ποιμαντικά ζητήματα αφορούν:

(α) κάποια προτεσταντικά βιβλία και έντυπα, που κυκλοφορούν και διανέμονται προσηλυτιστικά. Στα έντυπα αυτά εσφαλμένα απορρίπτεται η ιερωσύνη, ανιστόρητα διαδίδουν ότι η Εκκλησία αποστάτησε και πως εκλεκτές δήθεν οργανώσεις την αναδημιούργησαν, είναι χιλιαστικής ιδεολογίας, περιμένουν την αρπαγή της εκκλησίας και απορρίπτουν γενικά τα εκκλησιαστικά μυστήρια.

(β) διαλέξεις δήθεν «αυτογνωσίας» από νεοεποχίτικες οργανώσεις με αντιχριστιανικό κυρίως περιεχόμενο, που αφορά γνωστικισμό, αποκρυφιστικά φαινόμενα, πλανεμένη ερμηνεία ονείρων, αστρικά ταξίδια κ.α. Στους αφελείς, ή στους ήδη παρασυρμένους, διδάσκουν ινδουιστικά τσάκρας και μάντρας, μετενσάρκωση, διαλογισμό, δονήσεις του ήχου, αναδρομή-ενθύμηση προηγούμενων ζωών, θεραπεία μέσω πνευμάτων κ.λπ.

(γ) πληθώρα αποκρυφιστικών εκδηλώσεων σε χώρους δήθεν «ανάπτυξης και δημιουργίας», όπου διαδίδονται: το μεντιουμικό ρέικι, νεοεποχικές εσωτεριστικές τεχνικές, εναλλακτικές μεταφυσικού περιεχομένου θεραπείες, μη συμβατική ψυχολογία, σεμινάρια «ανάπτυξης συνειδητότητας» με χρήση ινδουιστικών συνταγών, εσωτερική αστρολογία, σαμανιστικές πρακτικές, επικλήσεις ψευδο-αγγέλων κ.α. Όλα αυτά είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με την Θεολογία της Εκκλησίας, ευδοκιμούν δε και κινούνται σε μεταφυσικά και συγκρητιστικά απωανατολικά μαγικά περιβάλλοντα και τρόπους ζωής.

Στις 2 Νοεμβρίου το πρωί ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της Συνδιασκέψεως με τη σύνταξη, τη συζήτηση και την υπογραφή των Πορισμάτων.

 

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΗ? ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗΣ:

Τις τελευταίες δεκαετίες υποστηρίζεται από όλο και περισσότερους, ότι έχουμε ήδη εισέλθει στον αιώνα της ανθρωπολογίας, της εκ νέου ενασχόλησης και του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος της θεολογίας για τον άνθρωπο. Αυτό σημαίνει ότι η σύγχρονη θεολογική πρόκληση είναι ανάγκη όχι μόνο να εκθέτει το περιεχόμενο της πίστεως, αλλά και να απαντά στο καίριο ερώτημα τι είναι ο άνθρωπος σήμερα και πώς θα διασωθεί ο πολιτισμός του.

Ο Δημιουργός έφερε τον άνθρωπο από την ανυπαρξία στην ύπαρξη, ως δημιούργημα «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» δική Του. Το χάρισμα του «κατ’ εικόνα» αποτελεί κοινό γνώρισμα όλων των ανθρώπων, ενώ το «καθ’ ομοίωσιν» προσφέρεται στον άνθρωπο ως δυνατότητα ελεύθερης επιλογής. Σώμα και ψυχή συναπαρτίζουν τον όλο άνθρωπο, ο οποίος κατανοείται ως ψυχοσωματική ενότητα, ως ενιαία οντότητα. Ο άνθρωπος είναι ένας τέλειος μικρόκοσμος, καθώς ήδη από τη δημιουργία του ανακεφαλαιώνει, ενοποιεί και περιχωρεί μέσα του ολόκληρο το σύμπαν, καθόσον έχει εν εαυτώ όλα τα μέρη του όλου και όλα δημιουργήθηκαν γι’ αυτόν. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε για να τελειοποιηθεί και να αναχθεί από το «κατ’ εικόνα» στο «καθ’ ομοίωσιν». Είναι θεοειδές κτίσμα και συνάμα «θεός κεκελευσμένος», έχει δηλαδή την κλήση, την κίνηση και τη δυνατότητα να θεωθεί εν Χριστώ.

Στο καίριο ερώτημα της εποχής μας για το τι είναι ο άνθρωπος και πώς μπορεί να διασωθεί ο πολιτισμός του, η απάντηση της Ορθοδόξου θεολογίας δεν βρίσκεται κάπου αλλού ή μακράν ή έξω από την κληρονομία της κατ’ εικόνα και ομοίωσιν Θεού παρακαταθήκης της, από τον αυθεντικό άνθρωπο, τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό.

Αντίθετες προς την Ορθόδοξη περί ανθρώπου εκκλησιαστική διδασκαλία βρίσκονται οι ανθρωπολογικές πλάνες, τόσο του αποκρυφιστικού χώρου, όσο και διαφόρων αιρετικών και παραχριστιανικών κινήσεων.

Η σύγχρονη αποκρυφιστική περί ανθρώπου προσέγγιση αποτελεί επανάληψη της δαιμονικής προτροπής τού «έσεσθε ως θεοί» (Γέν. 3,5) και παρότρυνση προς τους σύγχρονους χριστιανούς να ακολουθήσουν αυτά που αρνήθηκαν κατά την απόταξή τους στο Μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος. Αποτελεί εισήγηση του «αρχεκάκου όφεως» για μια εκ νέου υπαρξιακή αυτονόμηση του ανθρώπου, για αγνόηση του Τριαδικού Θεού και υπόσχεση νέων δρόμων «αυτολύτρωσης» και «ισοθεΐας», που έχουν το κατάλληλο για την εκάστοτε περίπτωση προσωπείο, σ’ έναν κυκεώνα θέσεων, πρακτικών και δοξασιών.

Ως προς τη δομή και τη σύνθεση του ανθρώπου, η αποκρυφιστική θεωρία δέχεται πολλαπλά σώματα με διαφορετικές ονομασίες, επειδή βασική αρχή του αποκρυφιστικού χώρου αποτελεί ο ισχυρισμός ότι με τη λέξη σώμα δεν νοείται μόνον το ορατό και υλικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο όρος σώμα χρησιμοποιείται για να δηλώσει, σε συνδυασμό με άλλους όρους του αποκρυφισμού, μορφή και παράσταση μιας οργανωμένης ουσίας, που εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο στα κοσμικά πεδία.

Στις αποκρυφιστικές δοξασίες περί ανθρώπου για την πνευματική του εξέλιξη, το παν επαφίεται στις δικές του δυνάμεις. Σώζεται από μόνος του. Ο Θεός, όπως κατανοείται στον αποκρυφιστικό χώρο, παραμένει ένας αμέτοχος, ουδέτερος παρατηρητής. Ό,τι πιο νόθο και σκοτεινό έχει να παρουσιάσει η νοσηρή μεταπτωτική και διαβρωμένη θρησκευτικότητα, ο αποκρυφισμός το προβάλλει με περισσή αλαζονεία, ως τη δική του ενδοκοσμική επιβεβαίωση της αρχέγονης δαιμονικής προτροπής «έσεσθε ως θεοί». Ταυτόχρονα, με την αφόρητη έπαρση ενός εγωιστικού φρονήματος, χρησιμοποιεί και μαγικές τελετουργικές πρακτικές.

Βασικό κεφάλαιο της αποκρυφιστικής νεοεποχίτικης διδαχής περί του ανθρώπου αποτελεί η δοξασία της μετενσάρκωσης και ο άμεσα συνδεδεμένος με αυτήν αμείλικτος «νόμος του κάρμα». Με τη θεωρία αυτή αφαιρείται κάθε ηθική ευθύνη από τον άνθρωπο για τις πράξεις του. Ένας κακός άνθρωπος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κακός, καθόσον ό,τι πράττει ή υφίσταται στη ζωή του δεν είναι αποτέλεσμα των δικών του ελεύθερων επιλογών, αλλά ένα «χρέος» κάποιας άλλης προηγούμενης ζωής, το οποίο εξοφλεί τώρα. Καταργείται έτσι κάθε σκέψη για ελευθερία του ανθρώπου, για μετάνοια και συγχώρηση. Η δοξασία της μετενσάρκωσης είναι μια καθαρά αντιχριστιανική διδασκαλία, που παραβαίνει ακόμη και τους νόμους της λογικής. Σε αντίθεση με τη δοξασία αυτή, η Ορθόδοξη Εκκλησία πιστεύει στην ανάσταση του ανθρώπου, πρόδρομος και θεμέλιο της οποίας είναι η Ανάσταση του Χριστού.

Η αποκρυφιστική περί ανθρώπου προσέγγιση είναι απολύτως ασύμπτωτη με τη χριστιανική.

Η βιβλική και αγιοπατερική εκκλησιαστική παράδοση στην αδιαίρετη ενότητά τους, ιδιαιτέρως η νηπτική εμπειρία και διδαχή των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας, μας διδάσκει με σαφήνεια ότι το σύνολο των επιχειρημάτων και θεωριών περί φώτων και πρακτικών του αποκρυφιστικού χώρου, εάν εξαιρέσουμε τις ψυχιατρικές και νευρολογικού χαρακτήρα νοσηρές καταστάσεις, δεν αποτελούν παρά εμπνεύσεις, φωτοφάνειες, ενέργειες και μεθοδεύσεις δαιμονικής προέλευσης.

Στις διάφορες αποκρυφιστικές και παραθρησκευτικές ομάδες, με μια ποικιλία πρακτικών και μεθοδεύσεων (λ.χ. πρακτικές διανοητικού χειρισμού), λαμβάνει χώρα μια βάναυση καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι περί ανθρώπου δοξασίες των σύγχρονων αιρετικών και παραχριστιανικών κινήσεων θεμελιώνονται άλλοτε σε κακόδοξες και ελλειμματικές ερμηνείες αγιογραφικών χωρίων και άλλοτε σε δήθεν νεώτερες έξω-Βιβλικές «αποκαλύψεις» του Θεού (π.χ. Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών ή Μορμόνων, Χριστιανική Επιστήμη κ.α.). Οι δοξασίες τους βρίσκονται σε απόλυτη αντίθεση με τους φορείς της εν Χριστώ Ιησού Θείας Αποκαλύψεως, την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση.

Στις αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις στον χώρο της ανθρωπολογίας, θεμελιώδεις χριστιανικοί όροι (π.χ. πτώση, αμαρτία, σωτηρία κ.α.) έχουν νοηματοδότηση ριζικώς διαφορετική και μη αποδεκτή, όχι μόνο από την Ορθόδοξη εκκλησιαστική διδασκαλία, αλλά και από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο.

Στις αιρετικές διδαχές περί ανθρώπου δεν απουσιάζουν και διδασκαλίες επικίνδυνες για την ανθρώπινη ζωή, όπως η θέση των λεγομένων Μαρτύρων του Ιεχωβά περί άρνησης μετάγγισης αίματος σε πάσχοντες ανθρώπους, οι οποίοι μάλιστα την εν λόγω επικίνδυνη διδασκαλία επιχειρούν να την παρουσιάσουν ως διδασκαλία της Αγίας Γραφής.

Οι ανθρωπολογικές αποκλίσεις από την Ορθόδοξη διδασκαλία, όπως προβάλλονται από τις ποικιλώνυμες αποκρυφιστικές και αιρετικές κινήσεις, έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε πρόσωπα και ομάδες που τις υιοθετούν.

Η Συνδιάσκεψη ενέκρινε ομοφώνως τα ως άνω Πορίσματα και εξουσιοδότησε τον Πρόεδρο αυτής να τα υπογράψει.

 

Ο Πρόεδρος της Συνδιασκέψεως

Ο Λαρίσης και Τυρνάβου Ιγνάτιος

 

Οι Εντεταλμένοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών

Οικουμενικού Πατριαρχείου, Μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου Δαμασκηνός

Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Μητροπολίτης Πτολεμαΐδος Εμμανουήλ

Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, Αρχιεπίσκοπος Λύδδης Δημήτριος

Πατριαρχείου Ρωσίας, Ηγούμενος Θεοφάνης Λουκιάνωφ

Πατριαρχείου Σερβίας, Ιερομόναχος Ευσέβιος Μεάντζια

Πατριαρχείου Ρουμανίας, Καθηγητής Κυπριανός Στρέτζα

Πατριαρχείου Βουλγαρίας, Μητροπολίτης Νευροκοπίου Σεραφείμ

Εκκλησίας της Κύπρου, Αρχιμ. Γρηγόριος Μουσουρούλης

Εκκλησίας της Ελλάδος, Πρωτοπρ. Κυριακός Τσουρός

Εκκλησίας Πολωνίας, Ηγούμενος Βαρσανούφιος Ντοροσκίεβιτς

 

Ο φιλοξενών την Συνδιάσκεψη

Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμάς

 

Βλ. www.ecclesia.gr/greek/holysynod/holysynod.asp?id=2165&what_sub=d_typou,
www.dogma.gr/ellada/osa-syzitithikan-stin-ki-panorthodoxi-syndiaskepsi-gia-aireseis-kai-parathriskeies/42128/
iaath.gr/wp-content/uploads/2017/01

 

εικόνα από: poimin.gr/neofanis-eresis-ke-parathriskia/