Τι είναι οι ιοί Coxsackie;

Ανήκουν στο γένος των εντεροiών και ταξινομούνται στις ομάδες Α και Β. Οι ιοί της ομάδας Α συσχετίζονται συνήθως με το σύνδρομο χεριών – ποδιών - στόματος όπου εμφανίζεται κηλιδώδες, κηλιδοβλατιδώδες ή φυσαλιδώδες εξάνθημα στις παλάμες, στις πατούσες και στο στόμα. Μερικές φορές εκδηλώνεται πυρετός που διαρκεί 2-4 ημέρες. Οι ιοί της ομάδας Β προκαλούν πλευροδυνία, δηλαδή ξαφνικό πόνο στο θώρακα ή το κοιλιακό τοίχωμα που επιδεινώνεται με την αναπνοή και το βήχα και μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 15 ημέρες. Επίσης μπορεί από ιούς της ομάδας Β να προκληθεί φλεγμονή στον καρδιακό μυ (μυοκαρδίτιδα) ή συλλογή υγρού γύρω από την καρδιά (περικαρδίτιδα). Και οι δύο ομάδες των ιών μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος (ρινική καταρροή, φαρυγγαλγία, μυαλγίες), γαστρεντερίτιδας ή νοσημάτων  του κεντρικού νευρικού συστήματος. Συχνότερα εμφανίζονται την περίοδο του καλοκαιριού και του φθινοπώρου.

Μετάδοση

Ο ιός ανεβρίσκεται στο σάλιο, τις ρινικές εκκρίσεις, τα κόπρανα και το υγρό των φυσαλίδων στο δέρμα. Η λοίμωξη μεταδίδεται με την πρωκτο-στοματική οδό, δηλαδή ο ιός αποβάλλεται από τα κόπρανα του πάσχοντος και λόγω της ελλιπούς υγιεινής μεταφέρεται μέσω των χεριών του σε άλλα υγιή άτομα. Είναι κατανοητό ότι στα παιδιά λόγω της συνήθειάς τους να μεταφέρουν τα χέρια στο στόμα τους η μετάδοση του ιού είναι αυξημένη. Ο ιός εξαπλώνεται από το στόμα στα χέρια και στο πρόσωπο και προσβάλλει συνήθως παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 10 ετών. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί μέσω σταγονιδίων αέρα με το βήχα ή το φτέρνισμα. Η μετάδοση του ιού είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία, σχολεία και παιδότοπους. Τα αντικείμενα του περιβάλλοντος (παιχνίδια, σκεύη φαγητού, αλλαξιέρες, ρούχα) που έχουν έρθει σε επαφή με εκκρίσεις του πάσχοντος (σάλιο, υγρό φυσαλίδων) λειτουργούν ως πηγή μετάδοσης στα υγιή άτομα.

Συνήθως οι ενήλικες νοσούν σπανιότερα διότι πιθανά νόσησαν σε παιδική ηλικία και απέκτησαν μόνιμη ανοσία.

Συμπτώματα

Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται από 2-10 ημέρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις το παιδί είναι ασυμπτωματικό, δηλαδή παράγει αντισώματα χωρίς να εκδηλώσει τη νόσο.

Στο σύνδρομο χεριών – ποδιών - στόματος το στόμα προσβάλλεται από φυσαλίδες οι οποίες εξελίσσονται σε έλκη. Τα πέλματα και οι παλάμες εμφανίζουν ερυθρό μικροκηλιδώδες ή φυσαλιδώδες εξάνθημα που συνήθως σε παιδιά κάτω των 10 ετών προκαλεί έντονο κνησμό. Λιγότερο συχνά το εξάνθημα εμφανίζεται στη γεννητική περιοχή και στους γλουτούς. Σπανιότατα η λοίμωξη από ιούς Coxsackie επιπλέκεται από μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα ή ασηπτη (ιογενή) μηνιγγίτιδα. Η πλειοψηφία των παιδιών παρουσιάζει ήπια νόσο, με τα συμπτώματα να αυτοπεριορίζονται μετά από 7-10 ημέρες και τον ασθενή να αναρρώνει πλήρως.

Θεραπεία

Συνιστάται συμπτωματική θεραπεία με αναλγητικά για την ελάττωση του πόνου στο στόμα και αντιπυρετικά σε περίπτωση πυρετού. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δωθεί στην ενυδάτωση του παιδιού με χλιαρά ή κρύα υγρά (διότι ανακουφίζει από τον πόνο των ελκών στο στόμα) καθώς και η χορήγηση μαλακών τροφών. Να αποφεύγονται οι όξινες τροφές (πχ. χυμοί φρούτων, γιαούρτι).

Ανοσία

Η λοίμωξη αφήνει μόνιμη ανοσία για το στέλεχος του ιού Coxsackie από το οποίο νόσησε κάποιος. Το άτομο δεν προστατεύεται από τα υπόλοιπα στελέχη της οικογένειας ιών Coxsackie.

Πρόληψη

Συνιστάται τήρηση των κανόνων υγιεινής με τη συχνή πλύση των χεριών να αποτελεί την καλύτερη προληπτική μέθοδο. Επίσης το παιδί που νοσεί δε θα πρέπει να μοιράζεται τις ίδιες πετσέτες, ρούχα, ποτήρια, οδοντόβουρτσες κτλ με άλλα άτομα. Παραμένει στο σπίτι έως ότου ξεραθούν όλες οι φυσαλίδες στο στόμα ή στο δέρμα και δεν έχουν πλέον υγρό. Λόγω του κινδύνου επιμόλυνσης δεν πρέπει να σπάμε τις φυσαλίδες