Δουβλίνο, Αύγουστος 2018. Για πρώτη φορά ο Πάπας Φραγκίσκος ζητά δημόσια συγνώμη για τις σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών που διέπραξαν ιερείς της Καθολικής Εκκλησίας της Ιρλανδίας, πολλά χρόνια πριν. Όλοι ανέμεναν την παρουσία 500.000 πιστών στην ομιλία του. Μόνο 130.000 ήταν τελικά παρόντες σε αντίθεση με το 1 εκατομμύριο πιστών που ήταν εκεί κατά την άφιξη του Πάπα Ιωάννη Παύλου, πριν από 40 χρόνια.

Τι δήλωσε ο Ποντίφηκας γι' αυτό το ζήτημα; «Η αποτυχία των εκκλησιαστικών αρχών, των ανώτερων στελεχών της εκκλησίας, αλλά και των απλών ιερέων να αντιμετωπίσουν αυτά τα αποκρουστικά εγκλήματα που έγιναν στους κόλπους της ιεραρχίας έχουν προκαλέσει τεράστια αγανάκτηση στον κόσμο. Αποτελούν μόνιμη πηγή αισθημάτων ντροπής και πόνου στους κύκλους της καθολικής κοινότητας».

Η Ιρλανδία είναι η πέμπτη ευρωπαϊκή χώρα όσον αφορά τον αριθμό των Καθολικών. Η Εκκλησία είναι στενή συνδεδεμένη με την κουλτούρα της χώρας αλλά και με το πολιτικό γίγνεσθαι. Ιστορικά, οι Ιρλανδοί καθολικοί έχουν δείξει την εμπιστοσύνη τους στον πανίσχυρο θεσμό, που έχει κυρίαρχη θέση στην κοινωνία της χώρας. Από το 2002 όμως, πάρα πολλές έρευνες και ρεπορτάζ έχουν φέρει στο φως πάνω από 15.000 περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που έγιναν από το 1970-1990. Τα περιστατικά αυτά που εμπλέκουν εκατοντάδες μέλη του κλήρου δεν είναι πρόσφατα. Παρόλα αυτά η συγνώμη του Πάπα άργησε πολύ. Πάρα πολύ για κάποιους. Η επίσκεψή του προκάλεσε διάφορα σχόλια, καθώς πολλοί Ιρλανδοί αισθάνονται προδομένοι.

«Οι ζωές μας δεν είναι φυσιολογικές όπως των άλλων ανθρώπων που δεν έχουν κακοποιηθεί. Η κακοποίηση άλλαξε τη στάση μας απέναντι στη ζωή, άλλαξε τη στάση μας απέναντι στους άλλους ανθρώπους. Ως θύμα κακοποίησης ο ίδιος, είμαι χαρούμενος που όλα είναι πλέον στο φως, που όλοι γνωρίζουν, όλος ο κόσμος. Και η Καθολική Εκκλησία γνωρίζει, το γνώριζε όλη την περίοδο. Δεν μπορούν να αρνηθούν τώρα ότι δεν ξέρουν τι έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια της σιωπής. Αν αναλάμβαναν δράση όταν ήξεραν ότι συνέβαινε η κακοποίηση, θα είχαν σώσει πάρα πολλές ζωές και δεν θα είχαν βασανιστεί οικογένειες και παιδιά. Η σιωπή τους κατέστρεψε περισσότερες ζωές, από ότι μπορούμε να διανοηθούμε» αναφέρει ο Μάρτιν Γκάλαχερ.

Η σεξουαλική κακοποίηση οδήγησε σε εκατοντάδες αυτοκτονίες των θυμάτων. Όσοι κατάφεραν να συνεχίσουν, κουβαλώντας αυτό το τεράστιο φορτίο, αποκαλούνται οι Επιζήσαντες. Ο Μάρτιν Γκάλαχερ είναι ένας από αυτούς. Όταν ήταν μικρός, κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον Γιουτζίν Γκριν, έναν ιερέα στην περιοχή του Ντόνεγκαλ, που βρίσκεται στη βορειοδυτική Ιρλανδία. Δίπλα του βρίσκεται ο Μάρτιν Ριντζ, ένας συνταξιούχος επιθεωρητής της αστυνομίας, ο πρώτος που έμαθε τι συνέβαινε:

«Όταν ήμασταν μικροί και μας είχαν κακοποιήσει δεν υπήρχε κανείς στον οποίο μπορούσαμε να μιλήσουμε, να εμπιστευτούμε. Δεν μπορούσαμε να πλησιάσουμε τους ιερείς, γιατί θα μας κορόιδευαν και θα μας αποκαλούσαν ψεύτες. Δεν μπορούσαμε να το πούμε στους γονείς μας, γιατί θα πήγαιναν στους ιερείς, και θα τους έλεγαν το ίδιο. Δεν μπορούσαμε να το πούμε στους αστυνομικούς γιατί ήταν φίλοι με τους ιερείς και τους δασκάλους. Ήμασταν ολομόναχοι. Ο Μάρτιν Ριντζ ήρθε εδώ και άρχισε την έρευνα για τον Γιουτζίν Γκριν. Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μας, γιατί απελευθερώθηκε ένα μεγάλο μέρος από την πίεση, το άγχος και την κατάθλιψη, όλα αυτά τα κακά συναισθήματα που καταπιέζαμε για χρόνια. Μιλώντας στον Μάρτιν την πρώτη μέρα, έφυγε ένα μεγάλο βάρος από πάνω μου, επειδή κάποιος τελικά θα με βοηθούσε».

Δουβλίνο, Αύγουστος 2018. Για πρώτη φορά ο Πάπας Φραγκίσκος ζητά δημόσια συγνώμη για τις σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών που διέπραξαν ιερείς της Καθολικής Εκκλησίας της Ιρλανδίας, πολλά χρόνια πριν. Όλοι ανέμεναν την παρουσία 500.000 πιστών στην ομιλία του. Μόνο 130.000 ήταν τελικά παρόντες σε αντίθεση με το 1 εκατομμύριο πιστών που ήταν εκεί κατά την άφιξη του Πάπα Ιωάννη Παύλου, πριν από 40 χρόνια.

Τι δήλωσε ο Ποντίφηκας γι' αυτό το ζήτημα; «Η αποτυχία των εκκλησιαστικών αρχών, των ανώτερων στελεχών της εκκλησίας, αλλά και των απλών ιερέων να αντιμετωπίσουν αυτά τα αποκρουστικά εγκλήματα που έγιναν στους κόλπους της ιεραρχίας έχουν προκαλέσει τεράστια αγανάκτηση στον κόσμο. Αποτελούν μόνιμη πηγή αισθημάτων ντροπής και πόνου στους κύκλους της καθολικής κοινότητας».

Η Ιρλανδία είναι η πέμπτη ευρωπαϊκή χώρα όσον αφορά τον αριθμό των Καθολικών. Η Εκκλησία είναι στενή συνδεδεμένη με την κουλτούρα της χώρας αλλά και με το πολιτικό γίγνεσθαι. Ιστορικά, οι Ιρλανδοί καθολικοί έχουν δείξει την εμπιστοσύνη τους στον πανίσχυρο θεσμό, που έχει κυρίαρχη θέση στην κοινωνία της χώρας. Από το 2002 όμως, πάρα πολλές έρευνες και ρεπορτάζ έχουν φέρει στο φως πάνω από 15.000 περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που έγιναν από το 1970-1990. Τα περιστατικά αυτά που εμπλέκουν εκατοντάδες μέλη του κλήρου δεν είναι πρόσφατα. Παρόλα αυτά η συγνώμη του Πάπα άργησε πολύ. Πάρα πολύ για κάποιους. Η επίσκεψή του προκάλεσε διάφορα σχόλια, καθώς πολλοί Ιρλανδοί αισθάνονται προδομένοι.

«Οι ζωές μας δεν είναι φυσιολογικές όπως των άλλων ανθρώπων που δεν έχουν κακοποιηθεί. Η κακοποίηση άλλαξε τη στάση μας απέναντι στη ζωή, άλλαξε τη στάση μας απέναντι στους άλλους ανθρώπους. Ως θύμα κακοποίησης ο ίδιος, είμαι χαρούμενος που όλα είναι πλέον στο φως, που όλοι γνωρίζουν, όλος ο κόσμος. Και η Καθολική Εκκλησία γνωρίζει, το γνώριζε όλη την περίοδο. Δεν μπορούν να αρνηθούν τώρα ότι δεν ξέρουν τι έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια της σιωπής. Αν αναλάμβαναν δράση όταν ήξεραν ότι συνέβαινε η κακοποίηση, θα είχαν σώσει πάρα πολλές ζωές και δεν θα είχαν βασανιστεί οικογένειες και παιδιά. Η σιωπή τους κατέστρεψε περισσότερες ζωές, από ότι μπορούμε να διανοηθούμε» αναφέρει ο Μάρτιν Γκάλαχερ.

Η σεξουαλική κακοποίηση οδήγησε σε εκατοντάδες αυτοκτονίες των θυμάτων. Όσοι κατάφεραν να συνεχίσουν, κουβαλώντας αυτό το τεράστιο φορτίο, αποκαλούνται οι Επιζήσαντες. Ο Μάρτιν Γκάλαχερ είναι ένας από αυτούς. Όταν ήταν μικρός, κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον Γιουτζίν Γκριν, έναν ιερέα στην περιοχή του Ντόνεγκαλ, που βρίσκεται στη βορειοδυτική Ιρλανδία. Δίπλα του βρίσκεται ο Μάρτιν Ριντζ, ένας συνταξιούχος επιθεωρητής της αστυνομίας, ο πρώτος που έμαθε τι συνέβαινε:

«Όταν ήμασταν μικροί και μας είχαν κακοποιήσει δεν υπήρχε κανείς στον οποίο μπορούσαμε να μιλήσουμε, να εμπιστευτούμε. Δεν μπορούσαμε να πλησιάσουμε τους ιερείς, γιατί θα μας κορόιδευαν και θα μας αποκαλούσαν ψεύτες. Δεν μπορούσαμε να το πούμε στους γονείς μας, γιατί θα πήγαιναν στους ιερείς, και θα τους έλεγαν το ίδιο. Δεν μπορούσαμε να το πούμε στους αστυνομικούς γιατί ήταν φίλοι με τους ιερείς και τους δασκάλους. Ήμασταν ολομόναχοι. Ο Μάρτιν Ριντζ ήρθε εδώ και άρχισε την έρευνα για τον Γιουτζίν Γκριν. Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μας, γιατί απελευθερώθηκε ένα μεγάλο μέρος από την πίεση, το άγχος και την κατάθλιψη, όλα αυτά τα κακά συναισθήματα που καταπιέζαμε για χρόνια. Μιλώντας στον Μάρτιν την πρώτη μέρα, έφυγε ένα μεγάλο βάρος από πάνω μου, επειδή κάποιος τελικά θα με βοηθούσε».

Το 2008, ο Μάρτιν Ριντζ κυκλοφόρησε το βιβλίο «Σπάζοντας τη σιωπή», στο οποίο παρουσιάζει την έρευνα που έκανε για τον Γιουτζίν Γκριν, με αφορμή καταγγελίες για περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης από το 1960-1990. Κατηγορεί την Καθολική Εκκλησία ότι επέλεξε να μην κάνει τίποτε για να σταματήσει όλα αυτά τα πολυετή φριχτά εγκλήματα, παρόλο που είχαν γίνει πάρα πολλές καταγγελίες για τον συγκεκριμένο ιερέα:

«Ήμουν χαρούμενος που ήμουν εκεί για αυτά τα παιδιά, γιατί μου προσέφεραν ένα μάθημα, το ίδιο και στην κοινωνία. Είναι ειδικοί, γιατί ξέρουν για τι πράγμα μιλούν, όπως βλέπετε. Ο Μάρτιν δεν έχει ανάγκη την ευγνωμοσύνη μου, αλλά του είμαι ευγνώμων, το ίδιο και οι πολίτες για ανθρώπους σαν τον Μάρτιν. Ευτυχώς έχει καταφέρει να φτιάξει ξανά τη ζωή του. Δεν είναι εύκολο. Όλοι έχουμε τις άσχημες στιγμές μας. Και μπορούν να επιστρέψουν και να μας βυθίσουν στο φόβο και στην περιφρόνηση. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί, γιατί ο θυμός μπορεί να γίνει αυτοκαταστροφικός. Είναι καλό να είμαστε λίγο θυμωμένοι για να καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει. Θέλω να ευχαριστήσω τον Μάρτιν ξανά και ξανά».

Η ιστορία του Μάρτιν δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Υπάρχουν κατηγορίες για εγκλήματα σεξουαλικής κακοποίησης 14.500 παιδιών που έχουν διαπραχθεί για πολλές δεκαετίες. Στην Ευρώπη, η Ιρλανδία είναι από τις χώρες με τα περισσότερα τέτοια περιστατικά. Συγκριτικά, στο Βέλγιο, την Γερμανία και την Γαλλία, έχουν γίνει αρκετές εκατοντάδες καταγγελίες από το 2010.

Οι περισσότερες καταγγελίες στην Ιρλανδία αφορούν το Δουβλίνο. Μεταξύ 1975-2004, 12 ιερείς ήταν υπεύθυνοι για τα 2/3 των καταγγελιών που έγιναν στην πρωτεύουσα της χώρας. Για να λύσει το πρόβλημα, η επισκοπή έθεσε σε λειτουργία το 2002 την υπηρεσία προστασίας παιδιών, η οποία ελέγχεται από το κράτος και έχει να κάνει με παιδιά που παίρνουν μέρος σε εκκλησιαστικές δραστηριότητες. Ο Άντριου Φέιγκαν είναι ο διευθυντής και συντονιστής της από το 2010:

«Όταν μαθεύτηκε ότι οι ιερείς συμπεριφέρονταν με αυτόν τον καταχρηστικό τρόπο στα παιδιά, όλοι το είδαν ως ένα πρόβλημα του ιερέα και όχι ως ένα πρόβλημα του παιδιού ή των άλλων παιδιών. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν ήταν ότι δεν έκαναν τίποτε η επισκοπή και οι αρχές γι’ αυτές τις καταστάσεις. Έκαναν πράγματα, που εστίαζαν στο πώς να θεραπεύσουν τον ιερέα και να τον στείλουν πίσω στη θέση του. Δεν εστίαζαν στο παιδί. Δεν έδιναν προτεραιότητα στη δική του ασφάλεια. Παρόλο που έχουν αλλάξει πολλά πράγματα, δεν είμαι σίγουρος ότι έχει αλλάξει ο τρόπος σκέψης. Πολύς κόσμος εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι επικίνδυνο να στέλνει τα παιδιά του σε εκκλησιαστικές δραστηριότητες. Θα έλεγα λοιπόν ότι υπάρχουν πολλοί γονείς πλέον που έχουν αποφασίσει να αποστασιοποιηθούν από την εκκλησία».

Ο Φρανκ Ρέμπερν είναι ιερέας στην ενορία του Γκλασνέβιν, που βρίσκεται στο βόρειο Δουβλίνο. Εφαρμόζει τις εντολές της επισκοπής για την προστασία των παιδιών. Και όπως όλοι οι ιερείς στην Ιρλανδία, έχει κάνει το αναγκαίο ψυχολογικό τεστ, πριν ξεκινήσει να εξασκεί το επάγγελμά του: «Εάν έχω συνάντηση με γονείς και προετοιμάζουμε τα παιδιά τους για κάποιο μυστήριο, ας πούμε για το χρίσμα ή για τη θεία κοινωνία, θα τους εξηγήσουμε ότι έχουμε μια πολιτική προστασίας των παιδιών στην ενορία μας. Δεν αφήνουμε κανένα παιδί μόνο του με κάποιον ενήλικο. Ειδικά στην ενορία μας, στους χώρους μας, κανείς ενήλικος δεν μένει μόνος, όταν υπάρχουν παιδιά στο χώρο. Διασφαλίζουμε ότι είναι υπό την επιμέλεια αυτών που έχουν εγκριθεί από την αστυνομία και αυτών που έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους. Και αν μας επισκέπτεται κάποιος ιερέας, αν είναι στους χώρους μας, είναι υποχρεωμένος να υπογράψει στην είσοδο. Και ζητάμε από τους γονείς, ή τους υπεύθυνους που είναι παρόντες, να μην αφήνουν το παιδί τους να πάει μόνο του στην τουαλέτα, να μένουν στους δημόσιους χώρους, ώστε να είναι σίγουροι ότι το παιδί τους είναι εντάξει. Είναι ένα φρικτό κεφάλαιο στην ιστορία της εκκλησίας και της ζωής μας, πραγματικά φρικτό. Είμαι βαθιά υπέρ των μέτρων και θα κάνω ο,τι μπορώ για να διασφαλίσω ότι τα παιδιά δεν θα πάθουν οτιδήποτε σ’ αυτή την εκκλησία».

Οι συνταρακτικές αποκαλύψεις ανάγκασαν την Καθολική Εκκλησία της Ιρλανδίας να πάρει μέτρα. Ο Ντάρεν ΜακΓκάβιν είναι 48 χρονών σήμερα. Είναι και αυτός ανάμεσα στους επιζήσαντες της σεξουαλικής κακοποίησης. Αυτός που ασέλγησε πάνω του, ο Τόνι Γουόλς είναι τώρα στη φυλακή για τον βιασμό περισσοτέρων από 200 παιδιά στο προάστιο Μπαλιφερμό. Ο Ντάρεν μεγάλωσε εκεί σε ένα βίαιο οικογενειακό περιβάλλον:

«Στα 7 μου, όταν πήγαινα σε εκείνο το σχολείο, έγινε ο ιερέας της ενορίας. Έχαιρε εκτίμησης. Υποδυόταν μάλιστα τον Έλβις Πρίσλεϊ. Υπήρχε κάτι που το ονόμαζαν το «Σόου των Ιερέων». Ταξίδευαν σε όλη τη χώρα, δίνοντας παραστάσεις σε αίθουσες και κλαμπ. Πληρώνονταν γι’ αυτό.Όλοι λοιπόν έλεγαν: Δεν είναι καταπληκτικός; Δεν είναι σπουδαίος; Δεν είναι υπέροχος; Και μετά όταν μιλούσε από τον άμβωνα για Κύριο Ιησού Χριστό έλεγε: «Ο Ιησούς είναι φίλος μου. Θα σε σώσω». Ήρθε σπίτι μου και μίλησε στους γονείς μου. Τους είπε ότι γνωρίζει το βρώμικο μυστικό τους: «Ξέρω ότι δέρνεις το παιδί και τη γυναίκα σου».Έτσι και οι δύο γονείς, που είναι ενήλικοι, αισθάνονταν ευάλωτοι απέναντί του. Τους είχε στο τσεπάκι του, γιατί γνώριζε το μυστικό τους. Έτσι τους πρότεινε: «Θα πάρω τον γιο σας μακριά από το οικογενειακό περιβάλλον, γιατί του κάνετε κακό. Παραφέρεται. Τον χτυπάτε πολύ. Δεν ξέρετε πώς να του φερθείτε. Εάν έρθει μαζί μου, μπορώ να του διδάξω την αγάπη και μπορεί να βοηθήσει στις πρωινές λειτουργίες. Θα τον πάω σε πανέμορφα μέρη και εσείς δεν θα έχετε τόση πίεση». Σε κάποιον, μια μητέρα πέντε παιδιών που όλοι κοντεύουν να τρελαθούν, και έναν πατέρα που σπάνια είναι παρών, και όταν είναι, την σπάει στο ξύλο, η ιδέα φάνηκε θαυμάσια. «Το παιδί μου θα είναι ασφαλές». Τι κι αν σας έλεγα ότι έδενε αυτό το μικρό αγόρι σε ένα τραπέζι, με τα χέρια δεμένα στους αστραγάλους και έβλεπε ένα κερί που έκαιγε. Ένα λεπτό κερί. Θεωρούσε ότι ήταν κερί της εκκλησίας. Και καθώς μου έλεγε ότι θα καώ στην κόλαση στους αιώνες των αιώνων, με βίαζε με το αναμμένο κερί».

Στην ηλικία των 12 ετών, ο Ντάρεν αντιλήφθηκε όταν είδε ένα ντοκιμαντέρ για την παιδοφιλία, ότι η σχέση του με τον ιερέα στην ενορία δεν ήταν σε καμιά περίπτωση φυσιολογική. Από εκείνη την ημέρα, ξεκίνησε να βλέπει μια παιδοψυχολόγο, με έναν και μόνο φόβο: ότι ο δικαστής δεν θα πιστέψει όσα θα καταθέσει, κατά τη διάρκεια της δίκης: «Η ψυχολόγος μου έδωσε μια κούκλα και μου είπε: «Μπορείς να μας δείξεις τι έγινε;» Και της λέω. «Θέλετε να βάλω το πουλί μου μέσα στην κούκλα, εδώ μπροστά σας;». Αυτή λέει: «Τι;» Και της απαντώ: «Μου είπατε να σας δείξω, οπότε θέλετε να σκίσω την κούκλα, να διεισδύσω μέσα της;»Αυτή λέει: «Όχι: Απλά δείξε μου» Της λέω: «Δεν καταλαβαίνω. Πρέπει να το κάνω. Αλλά μου είπατε πως είναι κακό. Γιατί θέλετε να κάνω κάτι που δεν είναι σωστό; Δεν καταλαβαίνω». Αυτοί λοιπόν είπαν: «Τώρα βγάζει νόημα. Δεν είχαμε συναντήσει ξανά κάτι τέτοιο». Τότε εγώ λέω: Γιατί δεν με ρωτάτε να σας πω τι συνέβη;». Όταν λοιπόν με άκουγαν, έπρεπε να τους απαντώ συνεχώς δίνοντάς τους χαρτομάντηλα, στα 12 μου και να λέω: «Είστε εντάξει;», γιατί τους είχα προκαλέσει σοκ. Εγώ ήμουν εντάξει, γιατί ήμουν συνηθισμένος».

Σήμερα ο Ντάρεν είναι ψυχολόγος. Μπορεί και βοηθά άλλα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Κατάφερε να ζήσει, μετά από πέντε απόπειρες αυτοκτονίας που έκανε. Ανήκει στο 10% των θυμάτων που κατήγγειλαν αυτά που βίωσαν στις αρχές.

Το 2014, σε μια συνέντευξη στην ιταλική εφημερίδα Ρεπούμπλικα, ο Πάπας Φραγκίσκος εκτίμησε ότι ο αριθμός των παιδόφιλων ιερέων, επισκόπων και καρδιναλίων είναι το 2% του συνόλου. Ωστόσο, στην περίφημη έρευνα Spotlight που έγινε από την εφημερίδα Boston Globe, o Ρίτσαρντ Ζάιπ, ψυχίατρος και συνταξιούχος ιερέας υπολόγισε ότι αυτός ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος, κοντά στο 6%. Σύμφωνα με τον ίδιο, ένας παιδόφιλος στους κόλπους της εκκλησίας κακοποιεί 250 άτομα στην ζωή του. Αυτό στην περίπτωση της Ιρλανδίας σημαίνει ότι οι 280 παιδόφιλοι ιερείς θα έχουν 70.000 θύματα, ενώ σε όλη την Ευρώπη, οι 11.200 περίπου παιδόφιλοι ιερείς θα κακοποιήσουν συνολικά 2.800.000 άτομα. Αυτοί οι τρομακτικοί αριθμοί ανάγκασαν την εκκλησία να κουκουλώσει τις σεξουαλικές κακοποιήσεις των παιδιών.

Ο Κολμ Ο’ Γκόρμαν είναι ένα ακόμη θύμα κακοποίησης ιερέα. Είναι τώρα διευθυντής του ιρλανδικού παραρτήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Αγωνίζεται καθημερινά να υπάρξει επανόρθωση για τα εγκλήματα που έγιναν: «Αρκεί να κάνεις μια μικρή αναζήτηση στο Google για να δεις εκατοντάδες δηλώσεις Παπών και επισκόπων να λένε «Δεν γνωρίζαμε». Όπως η υπόλοιπη κοινωνία, δεν φανταζόμασταν ότι μπορούσε να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Γνώριζαν και έλεγαν ψέμματα. Ο τρόπος που συμπεριφέρθηκε η Εκκλησία, η αποκάλυψη της υποκρισίας και της διαφθοράς που κυριαρχεί στην καρδιά της Εκκλησίας, οδήγησε τους πολίτες της Ιρλανδίας να απορρίψουν την αυθεντία της σε θέματα ηθικής. Οδήγησε στο τέλος της πολιτικής κυριαρχίας της εκκλησίας στην Ιρλανδία. Για δεκαετίες, το Βατικανό μας αποκαλούσε ψεύτες. Ισχυρίζονταν ότι λέγαμε ψέμματα, ότι φτιάχνουμε με το μυαλό μας πράγματα, ότι όλα ήταν μια αντικαθολική προπαγάνδα. Ότι δεν υπήρχε κουκούλωμα της υπόθεσης. Τώρα λοιπόν ο Πάπας ομολογεί ότι υπήρξε κουκούλωμα και εμείς πρέπει να θεωρήσουμε ότι είναι σπουδαίος επειδή παραδέχτηκε την αλήθεια; Είναι το ελάχιστο αυτό που έκανε».

Η Μαρί Κόλινς είναι ένα ακόμη θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στους κόλπους της εκκλησίας. Δραστηριοποιείται σήμερα στο ζήτημα της πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης και της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο. Ήταν μέλος της επιτροπής που συνέστησε το 2014, ο Πάπας Φραγκίσκος για την προστασία των ανηλίκων και τον αγώνα ενάντια στην παιδική σεξουαλική κακοποίηση. Παραιτήθηκε το 2017, λόγω των αντιστάσεων που προέβαλε το Βατικανό: «Η επιτροπή αποτελούνταν από ειδικούς εκτός εκκλησίας, ειδικούς για την προστασία των παιδιών από διαφορετικούς τομείς, που συγκεντρώθηκαν για να συμβουλεύσουν τον Πάπα, να φέρουν τις γνώσεις τους στην Εκκλησία. Πήρα μέρος, γιατί αν η Εκκλησία ήταν ειλικρινής και ήθελε να αλλάξει την κατάσταση, πίστευα ότι έπρεπε να βοηθήσω. Ανακάλυψα όμως μετά από περίπου δύο χρόνια, ότι υπήρχε μεγάλη αντίσταση στο Βατικανό στην αλλαγή. Υπέσκαπταν το έργο της επιτροπής. Έβαζαν εμπόδια στο έργο της. Κάναμε συστάσεις, ο Πάπας τις ενέκρινε και δεν εφαρμόζονταν ποτέ. Ήταν λοιπόν χάσιμο χρόνου. Η Κουρία, ο διοικητικός μηχανισμός του Βατικανού, μας έβλεπε ως κάποιους που ήρθαν απέξω με σκοπό να αλλάξουν τα πράγματα. Αγνοήθηκε παντελώς η σημασία της προστασίας των παιδιών. Όλα είχαν να κάνουν περισσότερο με την πολιτική».

Ποια ήταν η αντίδραση του Πάπα, όταν έμαθε αυτά τα φρικαλέα εγκλήματα; «__Είπε ότι οι επίσκοποι θα λογοδοτήσουν, ότι θα τους απομακρύνει. Του είπα ότι μπορεί να απομάκρυνε κάποιους, αλλά τους έδωσε τη δυνατότητα να παραιτηθούν και να φύγουν. Κανείς δεν θα γνωρίζει ότι ήταν ένοχοι για κάποιο θέμα» επισημαίνει η Μαρί Κόλινς.

Η πρόσφατη απόφαση του Πάπα, να άρει το πέπλο μυστηρίου για τις υποθέσεις των παιδόφιλων ιερέων, δείχνει μια διάθεση διαφάνειας εκ μέρους του Βατικανού. Από εδώ και στο εξής οι καταγγελίες και οι μαρτυρίες για σεξουαλική κακοποίηση που βρίσκονται στα αρχεία της Αγίας Έδρας θα περάσουν στα χέρια των δικαστικών αρχών.

Το 2015, οι Ιρλανδοί ενέκριναν με δημοψήφισμα τον γάμο ομοφυλοφίλων. Το 2018, η πολιτεία νομιμοποιεί με τροποποίηση του συντάγματός της και το δικαίωμα στην άμβλωση. Καθώς το 80% των Ιρλανδών είναι καθολικοί, είναι σαφές ότι πολλοί από αυτούς ψήφισαν υπέρ των δύο μεταρρυθμίσεων, παρόλο που είναι σε άμεση αντίθεση με τα πιστεύω της καθολικής εκκλησίας. Οι αριθμοί αποτυπώνουν το παράδοξο, ότι ενώ η κοινωνία παραμένει πολιτισμικά καθολική, απομακρύνεται από την εκκλησία ως θεσμό. Αυτή η τάση φαίνεται σε όλη την Ευρώπη, την μόνη ήπειρο που ο αριθμός των Καθολικών έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια.

Η Ιρλανδία προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές της και να βελτιώσει την ασφάλεια των παιδιών. Η χώρα κατάλαβε ότι η Εκκλησία δεν θα κάνει απολύτως τίποτε για να διορθώσει τα εγκλήματά της. Είναι ένα σημαντικό μάθημα, καθώς σε πολλά άλλα κράτη, όπως για παράδειγμα στην Αυστραλία, την Γαλλία, την Πολωνία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης εντός της Εκκλησίας έχουν αρχίσει πρόσφατα να ακούγονται.

Όλες αυτές οι φωνές καταδεικνύουν την έκταση του φαινομένου και τη συνήθη αντιμετώπιση που επιφυλάσσει η Εκκλησία γι’ αυτό: σιωπή και κουκούλωμα. Ή ακόμη και συνενοχή, όπως αποδεικνύουν οι αποκαλύψεις στην υπόθεση του αρχιεπίσκοπου Ουάσινγκτον Θίοντορ ΜακΚάρικ, για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και νεαρών ανδρών. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι δεν θυμόταν τίποτε. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2019 για να τον αποπέμψουν. Μια μελέτη του Βατικανού κατέδειξε τα τεράστια λάθη κορυφαίων στελεχών της αμερικανικής εκκλησίας αλλά και του Βατικανού, ανάμεσά τους και του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄, ο οποίος τον άφησε να ανέβει στην ιεραρχία, παρά τις καταγγελίες που υπήρχαν για το ζήτημα.

Μια οδός υπάρχει για τα θύματα: να στραφούν στις δικαστικές αρχές για να βρουν το δίκιο τους και να τιμωρηθούν οι θύτες. Ποια είναι όμως η σχέση τους σήμερα με την εκκλησία;

«Διατηρώ την πίστη μου; Ναι! Την κράτησα, όπως και αυτά που πιστεύω. Αλλά ο θεσμός της εκκλησίας δεν σημαίνει και πολλά πλέον για μένα. Έχω χάσει κάθε ίχνος εμπιστοσύνης προς τον θεσμό αυτό. Πιστεύω ακόμη στον Θεό και θα συνεχίσω να προσεύχομαι. Είμαι ακόμη Καθολική. Το να μην μπορείς να μιλήσεις για ό,τι έχει συμβεί, είναι το χειρότερο από όλα. Γι’ αυτό τόσα πολλά θύματα σεξουαλικής κακοποίησης δεν άντεξαν και αφαίρεσαν τη ζωή τους. Πρέπει να σκεφτούμε λοιπόν τις χώρες που συμβαίνουν ακόμη τέτοια εγκλήματα. Να σκεφτούμε τα παιδιά εκεί» τονίζει η Μαρί Κόλινς.

Ο Κολμ Ο' Γκόρμαν υπογραμμίζει: «Είναι σημαντική ερώτηση, αν έχω πίστη. Δεν έχω θρησκευτική πίστη. Αλλά έχω μεγαλύτερη πίστη στην ανθρωπότητα, στην καλοσύνη, τη ζωή, στην επούλωση των τραυμάτων. Και έχω ακόμη μεγαλύτερη πίστη σε κάτι που ξέρω ότι ισχύει. Αυτό είναι ότι όσο κακό κι αν έγινε, όσο τρομερό κι αν ήταν το έγκλημα, εάν είμαστε έτοιμοι να το διαχειριστούμε, να το αντιμετωπίσουμε με θάρρος και αλήθεια, με συμπόνια και με αγάπη και με τη δέσμευση να προχωρήσουμε στη ζωή μας, τότε η θεραπεία, η ανάρρωση και η πρόοδος δεν είναι απλά πιθανόν να συμβούν, είναι αναπόφευκτες. Αυτό το γνωρίζω και έχω ακλόνητη πίστη σ’ αυτό».