Με τη μορφή του εξαιρετικά κατεπείγοντος, ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών Ν. Κυκλάδων απέστειλε επιστολή, την οποία συνυπογράφουν όλοι οι Σύλλογοι μηχανικών του νομού, σχετικά με την αρμοδιότητα συλλογικών οργάνων και επιτροπών για τη γνωμοδότηση επί μελετών με αφορμή το κατατεθέν στη βουλή νομοσχέδιο για το Χωροταξικό/Πολεοδομικό σχεδιασμό.

Να σημειωθεί ότι η επιστολή έχει αποδέκτες τους Υπουργούς και Ανάπτυξης.

Η επιστολή

"Μετά από επισκόπηση των διατάξεων του Σχεδίου Νόμου του ΥΠΕΝ με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας» ο Σύλλογος Μελετητών Μηχανικών Ν. Κυκλάδων θεωρεί ότι οι εμβόλιμες προσθήκες στο άρθρο 32 παρ. 2 και στο άρθρο 46 του εν λόγω Σχεδίου Νόμου, που τροποποιούν το σκέλος των γνωμοδοτήσεων των συλλογικών οργάνων επί των αρχιτεκτονικών μελετών αποτελούν πισωγύρισμα 35 ετών.

Ως θα αναλυθεί παρακάτω κρίνονται ΜΗ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ και ζητούμε να αφαιρεθούν στο ΣΥΝΟΛΟ τους.

Προτείνουμε ως άμεση λύση να γίνει τροποποίηση του άρθρου 8 του Ν.4495/17 ώστε:

- Αφ’ ενός να επιτυγχάνεται η προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και της αρχιτεκτονικής / πολεοδομικής ταυτότητας των κτιρίων, των κατασκευών και των οικιστικών συνόλων που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς προστασίας, σύμφωνα με τις κατά περίπτωση πράξεις χαρακτηρισμού, τις ισχύουσες διατάξεις και τις διεθνείς συμβάσεις.

- Αφ’ ετέρου να μην υφίσταται ο κίνδυνος αλληλοεπικάλυψης των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και των Συλλογικών Οργάνων του ΥΠΠΟΑ και η έκδοση αντιφατικών αποφάσεων από τα όργανα αυτά. Κάτι που οδηγεί σε αύξηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, με αποτέλεσμα η προστασία του εκάστοτε τόπου, να διακινδυνεύεται και να υπονομεύεται. Συγκεκριμένα :

Α. Στο άρθρο 32 παρ. 2 προστέθηκε, «Ειδικά για τις περιπτώσεις εκτός σχεδίου δόμησης σε περιοχές με κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους ακολουθούνται οι ρυθμίσεις του ν. 3028/2002 (Α’ 153)» και

Β. Στο αρθρο 46 προστέθηκε, “Αντικαθίστανται οι περ. α, ε και ιβ της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4495/2017 (Α’ 167)…” και ακολούθως στην παρ. 1α ‘’Η ανωτέρω γνώμη δεν απαιτείται για … … όσα υπάρχει αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού δυνάμει των διατάξεων του ν. 3028/2002 (Α’ 153).’’ Οι μεταγενέστερες εμβόλιμες προσθήκες, σε σχέση με το από Αυγ. 2020 κείμενο που είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της δημόσιας διαβούλευσης, δημιουργούν μια επικίνδυνη ΑΣΑΦΕΙΑ που θα οδηγήσει σε αδιέξοδο ιδιοκτήτες / επενδυτές καθώς θα πολλαπλασιάσει τα γραφειοκρατικά εμπόδια.

Αποδυναμώνονται τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής και η προσπάθεια για εκσυγχρονισµό όλων των διαδικασιών αδειοδότησης. Όπως επίσης και η δεδηλωµένη απαίτηση για τον πλήρη και διάφανο καταµερισµό των ευθυνών όλων των µερών: των αρχών αδειοδότησης, των µηχανικών, και των ιδιοκτητών / επενδυτών. Οι διατάξεις αυτές δεν απλοποιούν και δεν επιταχύνουν την διαδικασία έκδοσης οικοδομική άδειας με ότι συνεπάγεται αυτό στην ομαλή λειτουργία μιας δραστήριας κοινωνίας. Δεν υιοθετούν την φιλοσοφία των προηγούμενων Νόμων (Ν.4030/2011, Ν.4067/2012 & Ν.4495/2017) που ήταν υπέρ της θέσπισης γνωµοδοτικών οργάνων για την προστασία και την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής με αποτέλεσμα να κλονίζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στην διοίκηση που θα έπρεπε να εγγυάται τη συνέχεια του κράτους.

Ο Ν.4067/2012 θεσπίστηκε στη βάση της αναγνώρισης ότι είναι απολύτως απαραίτητη η θεσμοθέτηση ενός οικοδομικού κανονισμού με σύγχρονη λογική, οραματικού ως προς την αρχιτεκτονική που θα παράγει, προστατευτικού για το περιβάλλον, ελκυστικού και εύληπτου, στο πλαίσιο του οποίου θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα προστατευόμενα στοιχεία αρχιτεκτονικής ή φυσικής κληρονομιάς, να θεσπίζονται οι όροι και προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους και η δυνατότητα κατάταξής τους και να καθορίζονται η διαδικασία και οι όροι παρέμβασης σε αυτά. Με το δε Ν. 4495/2017, αναγνωρίστηκε η ανάγκη για σαφή κατανομή και διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων των συλλογικών οργάνων και επιτροπών, για τη προστασία του δομημένου περιβάλλοντος και τη διαφύλαξη της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, με τη διάσπαση αρμοδιοτήτων επιτροπών και την κατανομή τους σε διακριτές επιτροπές και με τη δημιουργία πρόσθετων συλλογικών οργάνων και επιτροπών, που λειτουργούν σε επίπεδο περιφέρειας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που έχει παρουσιαστεί με την συσσώρευση υποθέσεων στα λειτουργούντα μέχρι σήμερα συλλογικά όργανα.

Τούτο δε, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και το γεγονός ότι η οικοδομική άδεια συνιστά σημαντική επέμβαση – παρέμβαση στο περιβάλλον, που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με την προσήκουσα σοβαρότητα, για την υλοποίηση της οποίας ο νομοθέτης επιβάλλει στη δόμηση προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, ο οποίος αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην αποφυγή κινδύνων και καταστροφών του περιβάλλοντος. Με τις εν λόγω νέες εμβόλιμες προσθήκες χιλιάδες πολίτες / επενδυτές οδηγούνται σε αδιέξοδο δρόμο.

Είναι αναχρονιστικές, μας οδηγούν σε εποχές προ Ν.1577/1985. Αποτέλεσμα των εν λόγω διατάξεων θα είναι να συσσωρευτούν χιλιάδες υποθέσεις στα γρανάζια της γραφειοκρατίας του ΥΠ.ΠΟ.Α. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ερείπωση – ερήμωση της Ερμούπολης της Σύρου, ο οικονομικός μαρασμός της και η επικινδυνότητα της για κατοίκους και επισκέπτες, μετά την κήρυξη μεγάλου μέρους της πόλης ως «Ιστορικό τόπο» το 2005.

Πιο πρόσφατο παράδειγμα (τελευταίου έτους) ο εγκλωβισμός άνω των 500 υποθέσεων (διεκπεραιώθηκε μονοψήφιος αριθμός !!!), μέσα σε ένα έτος μόνο, στη Νήσο Θήρα. Προφανώς ο κατάλογος τέτοιων περιπτώσεων είναι ατελείωτος στην Ελληνική Επικράτεια. Η λύση στις συγκεκριμένες περιπτώσεις και τους εν λόγω τόπους είναι το διευρυμένο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (όπως προέβλεπε & ο Ν. 4030/άρθρο 22) με συμμετοχή και εκπροσώπων από το ΥΠ.ΠΟ.Α. σε αυτό. Ένα διευρυμένο γνωμοδοτικό όργανο μιας στάσης.

Η πρόταση μας είναι:

Α. Να αφαιρεθούν στο σύνολο τους οι εμβόλιμες προσθήκες στο άρθρο 32 παρ. 2 και στο άρθρο 46 του Σχεδίου Νόμου του ΥΠΕΝ ως αναφέρθηκε ήδη.

Β. Το άρθρο 46 του Σχ. Νόμου να τροποποιηθεί ως κάτωθι : Αντικαθίστανται τα πρώτα εδάφια της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4495/2017 (Α’ 167) και διαμορφώνονται ως εξής:

«1. Με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης που εκδίδεται μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος, συγκροτείται ένα Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (Σ.Α.) ή και περισσότερα, εάν υπάρχει σχετική ανάγκη, σε κάθε περιφερειακή ενότητα. Κατ’ εξαίρεση στις Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων δύναται κατόπιν πρότασης του Γενικού Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος να μην συγκροτείται Σ.Α. σε κάθε περιφερειακή ενότητα, αλλά να συγκροτούνται με απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Σ.Α. με αρμοδιότητα σε περισσότερες της μίας περιφερειακές ενότητες. Στην περίπτωση κηρυγμένων και οριοθετημένων χώρων και τόπων ή για διατηρητέα μνημεία και τον περιβάλλοντα χώρο αυτών σύμφωνα με το Ν.3028/2002, η σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής αντικαθιστά τη γνώμη του Συμβουλίου που προβλέπει ο Ν.3028/2002 και επέχει θέση έγκρισης εν αναφορά προς τις διατάξεις του ίδιου νόμου. Το Σ.Α. είναι αρμόδιο για την παροχή σύμφωνης γνώμης επί των αρχιτεκτονικών μελετών στις εξής περιπτώσεις: . . .»

Γ. Οι περιπτώσεις α, ε & ιβ της παρ. 1 του άρθρου 7 του ν.4495/2017 (Α’ 167) να παραμείνουν ως έχουν. Δ. Τροποποιείται το άρθρο 8 παρ. 1 του ν. 4495/2017, που αφορά στη σύνθεση των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, με την προσθήκη, μετά την περίπτωση δ, νέας περίπτωσης ε, ως εξής: «1. Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής είναι επταμελή και αποτελούνται από:

α) Έναν (1) αρχιτέκτονα μηχανικό, υπάλληλο του τμήματος Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος, ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του. Αν δεν υπάρχει υπάλληλος με τέτοια ιδιότητα, ως Πρόεδρος του Σ.Α. μπορεί να οριστεί υπάλληλος της περιφερειακής ενότητας ή άλλου φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που έχει ειδικότητα αρχιτέκτονα.

β) Έναν (1) αρχιτέκτονα μηχανικό της οικείας Υπηρεσίας Δόμησης (ΥΔΟΜ), με τον αναπληρωτή του. Αν δεν υπάρχει υπάλληλος με τέτοια ιδιότητα, μπορεί να οριστεί υπάλληλος δήμου της οικείας περιφερειακής ενότητας ή άλλου φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που έχει ειδικότητα αρχιτέκτονα.

γ) Έναν (1) αρχιτέκτονα μηχανικό, που υποδεικνύεται, με τον αναπληρωτή του, από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών - Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (Σ.Α.Δ.Α.Σ.-Π.Ε.Α.), ο οποίος πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 9.

δ) Δύο (2) αρχιτέκτονες μηχανικούς, που υποδεικνύονται από το Τ.Ε.Ε. με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 9. ε) Στην περίπτωση κηρυγμένων και οριοθετημένων χώρων και τόπων ή για διατηρητέα μνημεία και τον περιβάλλοντα χώρο αυτών σύμφωνα με το Ν.3028/2002, δύο (2) αρχιτέκτονες μηχανικούς, που υποδεικνύονται από το ΥΠΠΟΑ με τους αναπληρωτές τους». Με αυτές τις απλούστατες τροποποιήσεις, λύνεται το γραφειοκρατικό «έμφραγμα» με γνωμοδοτικό όργανο μιας στάσης, το διευρυμένο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Ο έλεγχος της συμβατότητας των κατασκευών με το φυσικό κάλλος συμπίπτει και ταυτίζεται με τον έλεγχο της συμβατότητας των κατασκευών με την ιστορικότητα των περιοχών και η σύμφωνη γνώμη των διευρυμένων Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής θα αποτελεί, έτσι, έναν καθ’ όλα θεμιτό και αποτελεσματικό ειδικό μηχανισμό προστασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς".